بازشناسي اصول هندسي و تناسباتي در فضاهاي باز و نيمه باز اقليم گرم و مرطوب (مطالعه موردي: خانه هاي تاريخي بوشهر)

تناسبات، يكي از اصول مهم به كار گرفته شده در ساخت بناهاي تاريخي ايران است. عوامل متعددي در بكار بردن يك نوع مشخص از تناسبات در فضا، مؤثر هستند؛ كه بوم منطقه و اقليم، از مهم ترين آن ها است. بوشهر يكي از شهرهاي اقليم گرم و مرطوب ايران است كه خانه هاي بافت تاريخي آن، داراي فضاهاي باز و نيمه باز متعددي است. سيماي كلي فضاهاي مذكور در بناهاي تاريخي به گونه اي است كه به نظر مي رسد تناسبات اين فضاها از اصول مشخصي پيروي مي كند. از اين رو نگارندگان با هدف بازشناسي اصول تناسباتي و هندسي حاكم بر فضاهاي باز و نيمه باز خانه هاي تاريخي بوشهر، در راستاي بازبه كارگيري و بهره گيري از عملكردهاي حاصل از آن در معماري معاصر، اين تحقيق را صورت دادند. در اين راستا، تحقيق در دو بخش مباني نظري و مطالعات ميداني، تنظيم شده است. بخش مباني نظري با استفاده از مطالعات اسنادي و در جهت معرفي، بررسي پيشينه و عملكرد اين فضاها بوده است و بخش ميداني با استفاده از مشاهده مستقيم نمونه هاي مطالعه و استفاده از نقشه هاي از پيش تنظيم شده از بناها و تطبيق آن با اندازه گيري هاي عددي با استفاده از متر ليزري انجام شده است. بررسي هاي يافته هاي حاصل از هندسه، اعداد و اندازه هاي استخراج شده از فضاهاي باز و نيمه باز در خانه هاي تاريخي بندر بوشهر، نشان مي دهد كه هر يك از اين فضاها داراي هندسه تناسباتي مشابهي در تمام نمونه ها بوده اند؛ فضاهاي حياط داراي هندسه مربع و يا نزديك به آن، با نسبت ارتفاعي زياد، عرض دالان ها، رواق ها و طارمه ها زياد و تقريبا نزديك به ۳ متر است كه جهت ايجاد عمق بيشتر سايه اندازي بوده است. هندسه غالب فضاهاي نيمه باز مستطيل كشيده و ارتفاع آن ها زياد و نزديك به عدد ۴ مي باشد كه جهت انتقال گرما به بالا بوده است.