تحليل تربيتي ازدواج در سنين رشد از منظر فقه نظام خانواده با تأكيد بر كودك‌همسري

در فقه نظام خانواده، كلان‌موضوع خانواده به لحاظ نظام اجتماعي بررسي مي‌شود. از اين منظر، نظام تربيت خانواده، از ابواب اين نظام فقهي است كه شامل سه قسم تربيتي مي‌شود: تربيت تأديبي، تربيت سلوكي و تربيت رشادي. موضوع تربيت رشادي، تمهيدات عملي در جهت رشد و بلوغ متناسب با زندگي اجتماعي است. در اين نوع تربيت، مربّي، به آماده‌سازي متربّي براي ورود او به زندگي در خارج از محيط والدي اقدام مي‌كند. مسئله اصلي اين پژوهش اين است كه ازدواج در سنين رشد از منظر فقه نظام خانواده چه نوع تحليل تربيتي به دست مي‌دهد. اين مقاله با روش استكشاف نظام و بر مبناي تنقيح مناطات عامّه، در پي كشف مسئوليت‌هاي سه‌گانه خانواده، جامعه، حاكميّت در اين مسئله است. يافته‌هاي پژوهشي نشان مي‌دهد كه به استناد قرآن كريم، چهار ‌دسته روايات و ادلّه تمهيد در مداخله، اوّلاً ترغيب به ازدواج دختر پيش از دوره بلوغ در روايات معلّل به وجوب عفاف است و اين ترغيب، خصوصيت ندارد. ثانياً مقتضاي ازدواج پسر، قبول مسئوليت در نفقه و ساير شئون همسري و پدري است كه با وجوب تربيت اجتماعي از ناحيه وليّ ملازمه دارد. ثالثاً ازدواج پيش از تكميل دوره رشد، مستلزم حرمت يا بطلان نمي‌شود و مسئوليت تمهيدي- مراقبتي خانواده و دولت، رافع موانع عقلايي آن است. درنتيجه، مشروعيت ازدواج در سنين رشد همگام با مسئوليت‌هاي سه‌گانه تربيتي در جلوگيري از آسيب‌هاي احتمالي آن اثبات مي‌شود.