تأثير دگرساني بر كاني‌شناسي و زمين‌شيمي سنگ‌‌هاي آذرين منطقه قيزيليق ـ شمال سراب (شمال غرب ايران)

منطقه مورد بررسي در شمال غرب ايران، استان آذربايجان شرقي و حدود 30 كيلومتري شمال شهرستان سراب قرار دارد. اين منطقه بخشي از پهنه ساختاري البرز است. براساس بررسي هاي سنگ نگاري و صحرايي، سنگ شناسي منطقه شامل توده نفوذي كوارتزمونزونيت پورفيري، توده گرانوديوريت پورفيري، دايك هاي برآمده از توده گرانوديوريت پورفيري و بازالت ها است. كاني شناسي اصلي شامل پلاژيوكلاز، كوارتز، فلدسپارپتاسيم، كلينوپيروكسن، بيوتيت و آمفيبول است و كاني هاي دگرساني در سنگ هاي مورد بررسي  سريسيت، كلريت، كائولينيت و اكسيدهاي آهن بوده و اغلب داراي بافت هاي پورفيري، گلومروپورفيري و خال خال هستند. مهمترين دگرساني هاي موجود شامل پهنه هاي فيليك، آرژيليك و پروپيليتيك هستند. كاني هاي سولفيدي ديده شده در منطقه بيشتر پيريت، كالكوپيريت، اسفالريت و موليبدنيت هستند كه در برخي مقاطع، به اكسيدها و هيدرواكسيدهاي آهن (هماتيت) تبديل شده اند. بافت كانه زايي اغلب دانه پراكنده (افشان) و رگچه اي است. بررسي تغييرات عناصر خاكي نادر و عناصر كمياب توده هاي پورفيري نشانگر ناهنجاري هاي مثبت از عناصر Li, Pb, Th, U و ناهنجاري منفي از عناصر P, Zr, Ti, Nb است. غني شدگي مشخصي از عناصر خاكي نادر سبك نسبت به عناصر خاكي نادر سنگين (LREE/HREE) به چشم مي خورد. نسبت *Eu/Eu در نمونه هاي دگرسان شده كمتر از نمونه سالم بوده و نسبت *Ce/Ce براي نمونه سالم و اغلب نمونه هاي دگرسان شده تقريباً يكسان است.  افزون بر اين، عوامل جدايش (La/Yb)N ، (La/Sm)N و (Gd/Yb)N در نمونه هاي دگرسان شده بيشتر از نمونه سالم است. عناصر خاكي نادر سبك روند افزايشي را نشان مي دهند و عناصر خاكي نادر سنگين طي فرايند دگرساني در منطقه با افزايش و كاهش همراه بوده اند. غني شدگي عنصر U و Th به احتمال بسيار ناشي از شرايط اسيدي و جذب سطحي توسط كاني هاي رسي و نيز حضور در شبكه كاني زيركن است. عناصري با شدت ميدان بالا در بيشتر نمونه هاي دگرسان شده نسبت به سنگ خاستگاه غني شدگي نشان مي دهند و تنها در عنصر Hf تهي شدگي دارند.