تعيين خاستگاه كانه‌زايي اورانيوم در كانسار ناهنجاري 2 ساغند بر پايه زمين شيمي عناصر خاكي نادر در كاني اورانينيت، ايران مركزي

ناهنجاري 2 ساغند در 180 كيلومتري شمال شرق استان يزد و به فاصله ۴۰ كيلومتري شرق روستا ساغند و در شرق كوه تاشك قرار دارد. اين منطقه بخشي از پهنه‌ فلززايي بافق-ساغند در خرده قاره ايران مركزي است. واحد آتشفشاني-رسوبي كامبرين پيشين شامل سنگ‌هاي آتشفشاني حدواسط تا اسيدي، آهك دولوميتي و مقادير كمي لايه‌هاي سنگ گچ ميزبان كانه‌زايي آهن- اورانيوم در منطقه ساغند است. اورانينيت كاني اصلي ميزبان اورانيوم بوده و با مگنتيت و پيريت همراه است. موليبدنيت نيز به‌صورت جزئي در برخي از پهنه‌هاي كاني‌سازي حضور دارد. كانه‌زايي هاي آهن و اورانيوم در دو مرحله جدا انجام شده اند. مگنتيت و پيريت‌هاي درشت‌دانه مربوط به مرحله كانه‌زايي آهن و نوع ريزدانه آن‌ها مربوط به مرحله كانه‌زايي اورانيوم هستند. عيار اورانيوم در نمونه‌هاي تجزيه شده از 1365 تا ppm 4764 تغيير مي‌كند. همچنين Ce، Fe، Hf، Nb، S، Sc، Ta، W، Yb و Zr داراي توزيع غيرعادي هستند و بيشترين گستره تغييرات مربوط به عناصر Fe و S است. عناصر اصلي و خاكي نادر را با توجه به همراهي با اورانيوم مي‌توان به دو دسته تقسيم كرد. دسته اول شامل S، Fe، Ce، Dy، Er و Gd است كه با اورانيوم ضريب همبستگي مثبت دارند و در شرايط يكسان با آن نهشته شده‌اند. دسته دوم شامل Ti، Hf و Nb است كه با اورانيوم ضريب همبستگي منفي دارند و به نظر مي‌رسد كه در شرايط متفاوتي نهشته شده‌اند. در نمودار الگوي توزيع عناصر خاكي نادر بهنجار شده نسبت به كندريت، Eu و Pr تهي‌شدگي و Ce و Sm غني‌شدگي نشان مي‌دهند. تركيب شيميايي اورانينيت و تشابه الگوي توزيع عناصر خاكي نادر در اورانينيت ناهنجاري 2 ساغند با ذخاير دگرنهادي نشان مي‌دهد كه كانه‌زايي اورانيوم در اين منطقه از نوع دگرنهاديي بوده و دماي تشكيل آن براساس تركيب شيميايي و الگوي توزيع عناصر خاكي نادر در اورانينيت بين 200 تا 350 درجه سانتي‌گراد است.