شناسايي و تبيين شاخص‌هاي تاب‌آوري شهري با رويكرد پدافند غيرعامل (مورد پژوهي: كلان‌شهر تهران)

تاب‌آوري شهري داراي ابعاد كالبدي زيرساختي، زيست‌محيطي، اجتماعي فرهنگي، اقتصادي و نهادي مديريتي است و هر يك از اين ابعاد نيز شاخص‌هاي مخصوص به خود را دارند. پدافند غيرعامل به‌عنوان يك آمادگي براي مقابله با حوادث و بلاياي مختلف طبيعي و غيرطبيعي، رويكردي است كه مي‌تواند تاب‌آوري شهرها را ارتقا دهد. هدف پژوهش حاضر شناسايي و تبيين شاخص‌هاي تاب‌آوري شهري در فضاهاي كلان‌شهر تهران با توجه به رويكرد پدافند غيرعامل است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع كاربردي، از نظر ماهيت توصيفي تحليلي و از نظر روش آميخته است. با روش نمونه‌گيري قضاوتي و در دسترس 25 نفر از متخصصان علوم شهري شاخص‌هاي شناسايي‌شده با روش اسنادي را امتيازدهي كرده‌اند. اهميت و معناداري و نيز تأثيرگذاري و تأثيرپذيري شاخص‌ها با استفاده از روش ديمتل فازي در نرم‌افزار Excel تبيين شده است. نتايج مدل ديمتل فازي نمايان كرده است كه فاصله از گسل‌ها با مقدار 1.049 تأثيرگذارترين شاخص و درصد ساختمان‌هاي با نماي مقاوم با مقدار 0.729 تأثيرپذيرترين شاخص است. همچنين فاصله از گسل‌ها، فاصله از نيروگاه‌هاي برق، فاصله از فرودگاه‌ها، فاصله از رودخانه‌ها و فاصله از فضاهاي سبز و باز عمومي به ترتيب به‌عنوان بااهميت‌ترين شاخص‌هاي تاب‌آوري شهري با رويكرد پدافند غيرعامل در كلان‌شهر تهران شناخته‌شده‌اند. مديران و برنامه‌ريزان كلان‌شهر تهران جهت هرگونه اقدام براي آمادگي شهر در مقابله با بحران‌هاي طبيعي و انسان‌ساخت بايد به شاخص‌هاي تاب‌آوري شهري با رويكرد پدافند غيرعامل كه در پژوهش حاضر شناسايي و تبيين شده‌اند توجه كنند و اساس تمام برنامه‌ها و تصميم‌هاي اجرايي آن‌ها ارتقاي شاخص‌هاي نامبرده باشد.