ديپلماسي سدها ميان ايران و عراق

جوامع ساكن در خاورميانه در طول تاريخ بر سر منابع آب با هم درگيري و اختلاف‌نظر داشته‌اند. ازاينرو كنترل و متنوع‌سازيِ شيوه‌هاي بهره‌برداري از اين منابع، همواره يكي از اركان سياستگزاري دولت‌ها در اين منطقه بوده است. به همين علت پس از جنگ جهاني دوم، سدسازي مدرن به عنوان مهمترين شيوه‌ي نوينِ بهره‌برداري از آب، نظر اين دولت‌ها از جمله ايران و عراق را به شدت به خود جلب كرده و تبديل به يكي از مهمترين برنامه‌هاي توسعه‌‌ي آنها شده است. توجه روزافزون به اين سياست باعث شكل‌گيري مناقشاتي ميان دو كشور گرديده است. در اين مقاله قصد داريم به اين پرسش كليدي پاسخ دهيم كه سياست‌هاي سدسازي‌ها در ايران و عراق چه تهديدهايي به همراه داشته و يا خواهد داشت؟ و اين تهديدها مسبب چه مناقشات و همكاري‌هاي ديپلماتيكي بين آنها در زمينه‌ي ديپلماسي سدها شده است و يا خواهد شد؟ براي پاسخ به اين پرسش، نخست طرح نظري ويژه‌اي را در باب ديپلماسي سدها به اقتراح گذاشتيم. سپس به سياست‌هاي سدسازي و داده‌هاي مربوط به ايران و كشورهاي همسايه‌ي آن پرداختيم. در ادامه نشان داديم كه اين سياست‌ها و سدها باعث شكل‌گيري چه تهديدها، مناقشات و همكاري‌هاي ديپلماتيكي ميان ايران و يكي از اين همسايگان يعني عراق شده و يا خواهد شد. رويكرد ما در اينجا مبتني بر نظريه‌ي سبز روابط بين‌الملل بوده است و به تناسب موضوع از روش‌هاي اكتشافي، اسنادي و مدلسازيِ مفهومي-عقلاني استفاده كرده‌ايم.