شناسايي مضامين شايعه ‌ها و اخبار جعلي شبكه ‌هاي اجتماعي با موضوع كوويد 19

هدف از اين پژوهش كه با روش تحليل مضمون و محتواي كمي انجام شده شناسايي پيام‌هاي آشكار و پنهان اينفودمي كرونا (با موضوع شايعه‌ها و اخبار جعلي) منتشرشده در شبكه‌هاي اجتماعي (واتس‌اپ و تلگرام) در سال 1400 در ايران است. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش در محتواي اينفودمي كرونا در اين شبكه‌هاي اجتماعي ايران پنج مضمون فراگير شناسايي‌شده كه عبارت‌اند از: 1. برتري‌جويي ملي؛ 2. سوگيري رسانه‌اي عليه كشورها؛ 3. كروناهراسي؛ 4. عادي‌انگاري و تزريق اميد؛ 5. گفتمان‌هاي مرتبط با دين و سنت. بيشتر شايعه‌ها و اخبار جعلي (44 درصد كل جامعه نمونه) در دسته سوگيري رسانه‌اي عليه كشورها جاي مي‌گيرند كه 72 درصد از محتواي اين بخش عليه كشور ايران بوده است. در مجموع 225 خبر جعلي و شايعه مورد بررسي قرار گرفته است. در طبقه‌بندي ديگري به‌لحاظ موضوعي 1/43 درصد شايعه‌ها و اخبار جعلي كرونايي سياسي بوده‌اند. تجربه شيوع كوويد 19 در دوراني كه سياست رسانه‌اي شده است، نشان داد كه چگونه رقابت‌هاي سياسي با تكيه بر نمادسازي‌ها و معنابخشي‌هاي كاذب و توليد و توزيع خبر جعلي، به عرصه رسانه‌هاي اجتماعي كشيده مي‌شوند. توليدكنندگان خبر جعلي به‌صورت تعمدي و توزيع‌كنندگان به‌شكل خواسته يا ناخواسته در اين رقابت مشاركت دارند.