تحليل و بررسي روان‌شناختي برگزيده‌اي از ضرب‌المثل‌هاي تركي آذربايجاني

امروزه با پيشرفت علوم و پيدايش نظريه‌هاي جديد علمي، ادبيات و آثار ادبي نيز چهرۀ كاربردي به خود گرفته‌اند. مطالعۀ آثار ادبي براساس نظريه‌هاي روان‌شناختي، از شيوه‌هاي جديد علمي است كه مطمح نظر انديشمندان علمي و تحقيقي قرار گرفته است و محقق از رهگذر بررسي و مداقه در قصه‌ها، افسانه‌ها، حكايات و امثال و حكم بومي و ملي و با تكيه بر روش‌هاي روان‌شناختي، بسياري از زواياي پنهان تاريخي و خصوصيات روحي و رواني اقوام مختلف را آشكار مي‌سازد. پژوهش حاضر به شيوۀ توصيفي ـ تحليلي، نشان مي‌دهد كه مثل‌ها مي‌توانند ما را با انواع ويژگي‌هاي شخصيتي، وراثتي، رشد و قضاوت‌هاي اجتماعي و روش‌هاي تربيتي و فرزندپروري گذشتگان آشنا سازند. بررسي و تحليل روان‌شناختي ضرب‌المثل‌هاي تركي، علاوه بر بيان مضامين حكمي، تربيتي و اخلاقي، اطلاعات ارزشمندي را در زمينۀ يادگيري افراد، تفاوت‌هاي فردي، انگيزش و هيجان، كنش‌ها و رفتارهاي اجتماعي، تعارضات روان‌شناختي، چگونگي خلق و خوي، شخصيت فردي و اجتماعي گويندگان آن‌ها، در اختيار مي‌گذارد كه با نظريه‌هاي علمي روان‌شناختي قابل بررسي است. نتايج پزوهش حاضر نشان مي‌دهد كه وجود تعداد قابل ملاحظه‌اي از مثل‌هاي تركي با ديدگاه‌ها و پايه‌هاي روان‌شناختي حاكي از آن است كه گويندگان مثل‌ها با مباني تربيتي و خصلت‌هاي روحي و رواني افراد آشنايي داشته‌ و نسبت به تجربيات علمي زمان خود، بهترين و والاترين مضامين اخلاقي و تربيتي را بيان كرده‌اند.