راهبردهاي پيشگيري و مبارزه با قاچاق كالا در فرماندهي انتظامي جمهوري اسلامي ايران

زمينه و هدف: پديدۀ مجرمانه قاچاق كالا از پيچيدگي، تنوع و گستردگي برخوردار است. پليس براي موفقيت در پيشگيري و مبارزه با قاچاق كالا بايد با تدوين راهبردها و با بهره‌گيري از منابع موجود به مسائل و موضوعات راهبردي در اين حوزه توجه پيدا كرده و به اساسي‌ترين مسائل راهبردي در حوزۀ پيشگيري و مبارزه با قاچاق كالا پاسخي مؤثر بدهد. پژوهش حاضر با هدف دستيابي به راهبردهاي پيشگيري و مبارزه با قاچاق كالا در فرماندهي انتظامي جمهوري اسلامي ايران انجام شد.روش: اين پژوهش از نظر هدف، كاربردي؛ از نظر ماهيت، توصيفي و از نظر روش‌شناسي جزو پژوهش هاي آميخته است. مشاركت‌كنندگان شامل خبرگان پيشگيري و مبارزه با قاچاق كالا در فرماندهي انتظامي و هشت سازمان مسئول در اين حوزه بود كه مصاحبه پس از اشباع نظري با 21 نفر به پايان رسيد. مرحلۀ كمّي با استفاده از فرمول كوكران تعداد 92 نفر درنظر گرفته شد. در بخش كيفي از تكنيك مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته استفاده شد و با تحليل محتواي كيفي، يافته‌هاي حاصل از مصاحبه‌ها در قالب 343 مضمون دسته‌بندي شد. براساس نتايج داده‌هاي نظري و مصاحبه‌هاي انجام‌شده، پرسش نامۀ محقق‌ساخته تهيه شد، كه روايي آن به‌وسيلۀ واپايش بيروني و پايايي آن از طريق آلفاي كرونباخ بيشتر از (0/7) تأييد شد. از تكنيك تحليل SWOT براي استخراج راهبردها استفاده شد. راهبردها توسط عوامل محيطي، تشكيل جدول IFE و EFE، تعيين موقعيت و اقدام راهبردي، تشكيل ماتريس‌هاي زوجي، تعيين و اولويت‌بندي شد.يافته‌ها: نمودار ماتريس ارزيابي موقعيت و اقدام راهبردي نشان مي‌دهد كه فراجا از نظر پيشگيري و مبارزه با قاچاق كالا در وضعيت فعلي در ربع تدافعي قرار گرفته و وضعيت مطلوب در ربع تهاجمي خفيف قرار دارد.نتيجه گيري: بر اساس نتايج ماتريس برنامه‌ريزي راهبردي كمّي، اولويت راهبردها به ترتيب عبارت‌اند از: ارتقاي فعاليت‌هاي اطلاعاتي و عملياتي، پيشگيري، كنترل و مقابلۀ چندلايه و فراگير، مديريت كارآمد ظرفيت‌ها و منابع، اعمال و نهادينه‌كردن مديريت ريسك، تمركز بر قاچاق سازمان‌يافته، اِشراف بر نظام گردش‌هاي مالي و پولي، تكميل دسترسي به اطلاعات سامانه‌ها، نهادينه‌سازي مصرف كالاي كيفي ايراني، اِشراف اطلاعاتي، مقابله با رانت و انحصار، حمايت و صيانت از كاركنان.