طراحي و تدوين پرسش‌نامه‌ي رفتار اطلاعاتي سلامت

زمينه و هدف: رفتار اطلاعاتي با تأكيد بر سلامت و بهداشت به معناي رفتار هدفمند براي ارضاي نيازهاي اطلاعاتي سلامت است. هدف پژوهش حاضر، ساخت و اعتباريابي پرسش‌نامه رفتار اطلاعاتي با تأكيد بر اطلاعات بهداشتي و سلامت مي‌باشد.روش‌بررسي: اين مطالعه يك پژوهش كمي بوده كه با رويكرد طراحي ابزار  انجام شده است. در ابتدا به كمك شيوه‌هاي ابزارسازي، پرسش‌نامه‌اي براي اندازه‌گيري اين رفتار تهيه گرديد. مبناي استخراج عوامل پرسش‌نامه‌ي حاضر، استدلال و منطق تكرار بوده است؛ به اين معني كه پژوهشگر منطبق بر پيشينه‌ي اين عوامل و تكرار آن در منابع، از آن به عنوان عامل تأثيرگذار در ساخت پرسش‌نامه استفاده كرده است. پس از تأييد روايي محتوايي و صوري به منظور تعيين روايي سازه، پرسش‌نامه‌ي اصلاح شده بين ۲۳۸ نفر از بيماران مبتلا به اِم اِس توزيع شد. انتخاب نمونه به روش نمونه‌گيري در دسترس انجام شد. سپس داده‌ها با استفاده از تحليل عوامل  اكتشافي و تأييدي تحليل گرديد. همساني دروني داده‌ها با استفاده از آلفاي كرونباخ محاسبه شد. داده‌هاي جمع‌آوري شده با استفاده از روش‌هاي آمار توصيفي و آمار استنباطي با استفاده از نرم‌افزارهاي SPSS و AMOS تجزيه و تحليل گرديد.يافته‌ها: روايي محتوايي پرسش‌نامه با نظر ۲۰ نفر از خبرگان رفتار اطلاعاتي مناسب ارزيابي شد. پايايي پرسش‌نامه رفتار اطلاعاتي سلامت با ضريب آلفاي كرونباخ كلي ۰/۷۸ و ضريب آلفاي كرونباخ مؤلفه‌ها بين ۰/۷۱ تا ۰/۹۴ مناسب و رضايت‌بخش بود. به‌منظور تحليل عاملي شاخص كفايت نمونه‌گيري و مقدار آزمون كروليت بارتلت محاسبه شد كه تمام ۲۹ گويه به لحاظ آماري معنادار بود؛ كه عاملي شدن ماتريس همبستگي را تأييد مي‌كند. در تحليل عامل اكتشافي به روش مؤلفه‌هاي اصلي پنج عامل (اجتناب از اطلاعات)، عامل دوم (نياز اطلاعاتي)، عامل سوم (مواجهه با اطلاعات)، عامل چهارم (اطلاع‌جويي)، عامل پنجم (استفاده از اطلاعات) به دست آمد. شاخص‌هاي تحليل عامل تأييدي بيانگر اعتبار سازه‌ي پيشنهادي بود. نتايج آزمون مدل معادلات ساختاري نشان داد شاخص‌هاي برازش مطلوب هستند و نيز حاكي از برازش مدل ارايه شده در جامعه‌ي بيماران اِم اِس بود.نتيجه‌گيري: نتايج به‌دست آمده نشان داد كه رفتار اطلاعاتي سلامت در اين پرسش‌نامه شامل پنج عامل نياز اطلاعاتي، رفتار اطلاع‌جويي، اجتناب از اطلاعات، استفاده از اطلاعات و مواجهه با اطلاعات تأييد گرديد. مقياس طراحي شده به منظور بررسي رفتار اطلاعاتي سلامت جامعه ايراني مناسب ارزيابي شده و استفاده از آن براي سنجش رفتار اطلاعاتي سلامت توصيه مي‌گردد.