تأثير مكمل سازي هم‌زمان عناصر روي، مس و منگنز بر انجماد پذيري مني قوچ

سابقه و هدف: مكمل كردن برخي از مواد معدني كم‌نياز (روي، مس و منگنز) نقش محوري بر جنبه‌هاي مختلف عملكرد توليدمثلي حيوانات مزرعه دارد و داراي اثرات آنتي‌اكسيدانتي قوي بر كاركرد اسپرم مي‌باشد. همچنين، تغذيه با مواد معدني بر عملكرد اسپرم تأثير مي‌گذارد و باعث افزايش كيفيت اسپرم براي انجماد مي‌شود. زيرا انجماد ممكن است منجر به توليد گونه‌هاي فعال اكسيژن و در‌نتيجه آسيب به سلول اسپرم و كاهش ظرفيت آنتي‌اكسيدانتي پلاسماي مني شود. هدف از اين مطالعه بررسي تأثير مكمل‌سازي هم‌زمان مواد معدني كم‌نياز روي، مس و منگنز بر ويژگي‌هاي جنبايي، درصد زنده‌ماني، درصد يكپارچگي غشاي اسپرم بعد از ذوب و توليد گونه‌هاي فعال اكسيژن و مرگ برنامه‌ريزي شده سلول بود.مواد و روش‌ها: 10 رأس قوچ نژاد افشاري به‌طور تصادفي در دو گروه آزمايشي كه هر گروه شامل پنج تكرار بود قرار گرفتند. در گروه تيمار قوچ‌ها مكمل‌ خوراكي با منبع سولفات روي، مس و منگنز را يك‌بار در روز به‌مدت 70 روز از اواخر شهريور تا اوايل آذرماه تغذيه كردند. اسپرم قوچ‌ها به‌طور جداگانه با رقيق‌كننده انجماد بر پايه تريس- زرده تخم‌مرغ رقيق ‌شد و در پايوت‌هاي نيم ميلي‌ليتري به‌طور جداگانه با ايجاد خلأ كشيده شد و سپس توسط دستگاه بايو فريزر منجمد شدند. يك هفته بعد از انجماد، پايوت‌ها ذوب شدند و ويژگي‌هاي جنبايي اسپرم توسط سيستم آناليز‌گر اسپرم، آزمون تورم هايپواسموتيك براي ارزيابي يكپارچگي غشاي اسپرم و درصد اسپرم زنده ارزيابي شد. همچنين، گونه‌هاي فعال اكسيژن شامل پراكسيد هيدروژن و اكسيژن مولكولي و مرگ برنامه‌ريزي شده سلول نيز در اسپرم منجمد مورد بررسي قرار گرفت. داده‌ها به روش داده‌هاي تكرارپذير و رويه MIXED تجزيه‌و‌تحليل شدند.يافته‌ها: ميانگين تغييرات ويژگي‌هاي جنبايي اسپرم، درصد يكپارچگي غشاي اسپرم و درصد اسپرم زنده بعد از ذوب در گروه تيمار تقريباً در طول دوره ثابت بود و از روز 28 آزمايش با خارج شدن از فصل توليدمثل افت پيدا نكرد و از روز 28 تا روز 70 به‌طور معني‌داري بيشتر از گروه شاهد بود (05/0 P). در پايان اين پژوهش مقادير پراكسيد هيدروژن و اكسيژن مولكولي، آپوپتوز اوليه، آپوپتوز ثانويه و نكروز در گروه شاهد به‌طور معني‌داري بيشتر از گروه دريافت كننده مكمل بود (05/0 P). ميانگين شمار اسپرم زنده در گروه مكمل در انتهاي دوره پژوهش در خارج از فصل توليدمثل به مقدار كمي افزايش پيدا كرد، ولي نسبت به ابتداي دوره معني‌دار نبود اما اين ميانگين در انتهاي دوره به‌طور معني‌داري بيشتر از گروه شاهد بود (05/0 P).نتيجه‌گيري: نتايج نشان دادند كه مكمل‌سازي هم‌زمان عناصر روي، مس و منگنز حتي با خارج شدن از فصل توليدمثل مي‌تواند بر انجماد‌پذيري اسپرم بعد از ذوب تأثيرات مفيدي بگذارد و مانع افزايش مرگ برنامه‌ريزي شده سلول و ايجاد گونه‌هاي فعال اكسيژن شود.