تاثير روش‌هاي عمل‌آوري شيميايي و بيولوژيكي بر تركيب شيميايي، تجزيه‌پذيري شكمبه‌اي، فراسنجه‌هاي توليد گاز و قابليت هضم برون‌تني كاه كينوا

سابقه و هدف: مطالعه‌اي به‌منظور بررسي تأثير روش‌هاي مختلفعمل‌آوري شيميايي (پر‌اكسيد هيدروژن و هيدروكسيد ‌سديم) و بيولوژيكي (باكتري باسيلوس سابتيليس و قارچ آسپرژيلوس نايجر) بر تركيب شيميايي، تجزيه‌پذيري شكمبه‌اي، فراسنجه‌هاي توليد گاز و قابليت هضم كاه كينوا در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام شد.مواد و روش‌ها: كاه ‌كينوا از مزارع اطراف شهرستان آشخانه (خراسان شمالي) جمع‌آوري شده است و سپس به آزمايشگاه تغذيه‌ دام دانشگاه گنبد‌كاووس انتقال داده مي‌شود. نمونه‌هاي كاه تهيه‌شده در مجاورت هوا خشك شد و به ابعاد 5-2 سانتي‌متر خرد و در كيسه‌هاي 3 كيلويي براي اعمال تيمارهاي مختلف نگهداري شدند. تيمارهاي آزمايشي شامل: 1) كاه ‌كينوا بدون هيچ‌گونه افزودني (شاهد)، 2) كاه ‌كينوا عمل‌آوري شده با هيدروكسيد سديم، 3) كاه ‌كينوا عمل آوري شده با پراكسيد هيدروژن، 4) كاه ‌كينوا عمل‌آوري شده با باكتري باسيلوس سابتيليس و 5) كاه ‌كينوا عمل‌آوري شده با قارچ آسپرژيلوس نايجر، بودند. به‌منظور عمل‌آوري بقاياي كاه كينوا با هيدروكسيد سديم، ۵۰ گرم از اين ماده در يك ليتر آب مقطر حل‌شده و بر روي يك كيلوگرم ماده خشك بقايا اسپري شد. اين مخلوط به‌خوبي هم زده شد. سپس درون كيسه‌هاي پلاستيكي 2 لايه ريخته شده و به‌خوبي فشرده گرديد. در عمل‌آوري با پراكسيد هيدروژن، ابتدا نمونه‌هاي بقايا با هيدروكسيد سديم پيش تيمار شدند. بدين‌صورت كه ١۰۰ گرم هيدروكسيد سديم در ٥/۰ ليتر آب حل شد. سپس اين محلول به ٤ ليتر آب افزوده و روي ٢ كيلوگرم از بقاياي خردشده اضافه شد. نيم‌ساعت بعد، ١١٤ ميلي‌ليتر آب‌اكسيژنه با درجه خلوص ٣٥ درصد در نيم‌ليتر آب حل‌شده و به اين مخلوط اضافه شد. اين مخلوط به‌خوبي هم ‌زده شد. بقايا درون كيسه‌هاي پلاستيكي 2 لايه ريخته شده و به‌خوبي فشرده و وكيوم شدند. كيسه‌ها به ‌مدت 18 روز در شرايط بي‌هوازي نگهداري شدند. به منظور عمل‌آوري بيولوژيكي، فعال‌سازي ويال‌هاي ليوفيليزه و تهيه كشت آغازگر از باكتري و قارچ به‌ترتيب در محيط‌هاي MRS- broth در دماي 37 درجه سانتيگراد وPDA ‌در دماي 25 درجه سانتيگراد انجام شد. پس از آن به هر كيلوگرم از كاه كينوا، يك ليتر از تركيب آب مقطر و كشت آغازگر (حاوي حداقل 105 واحد تشكيل كلني در ميلي‌ليتر باكتري يا قارچ) اضافه شدند. مخلوط حاصل در نايلون پلاستيكي به مدت 21 روز در دماي 25 درجه سانتيگراد جهت فرآيند تخمير نگهداري شدند. پس ‌از اين مدت، كيسه‌ها بازشده و در معرض هوا خشك شدند. پس از عمل‌آوري، تركيب شيميايي نمونه‌ها با استفاده از روش‌هاي استاندارد تعيين شد. آزمايش تجزيه‌پذيري با استفاده از تكنيك كيسه‌هاي نايلوني انجام شد. آزمون توليد گاز براي برآورد فراسنجه‌هاي توليد گاز استفاده شد. قابليت هضم برون‌تني نمونه‌ها با استفاده از روش كشت بسته انجام شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه بين تيمارهاي عمل‌آوري شده از نظر تركيب شيميايي (ماده خشك، خاكستر، ماده آلي و پروتئين خام) اختلاف معني‌داري وجود داشت (0.05 P). بالاترين مقدار ماده خشك مربوط به تيمار شاهد و پايين‌ترين مقدار مربوط به پراكسيد هيدروژن بود. در بين تيمارهاي عمل‌آوري شده شيميايي، تيمارهاي عمل‌آوري شده با هيدروكسيد سديم بالاتر و تيمارهاي عمل‌آوري شده با پراكسيد هيدروژن پايين‌تري مقدار خاكستر خام را داشتند. روش‌هاي مختلف عمل‌آوري تأثير معني‌داري بر پتانسيل و نرخ توليد گاز داشتند (0.05 P). تيمارهاي عمل‌آوري شده با شاهد و قارچ بالاترين و تيمار هيدروكسيد سديم پايين‌ترين پتانسيل توليد گاز را داشتند. عمل‌آوري با هيدروكسيد سديم و پراكسيد هيدروژن به‌طور معني‌داري قابليت هضم ماده خشك و ماده آلي را افزايش دادند (0.05 P). تيمار عمل‌آوري شده با باكتري پايين‌ترين قابليت هضم، عامل تفكيك و توليد پروتئين ميكروبي را داشت (0.05 P). نتيجه‌گيري: به‌‌‌طور كلي، نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه عمل‌آوري با هيدروكسيد سديم و پراكسيد هيدروژن تأثير بيشتري در بهبود ارزش تغذيه‌اي كاه كينوا داشتند.