گذار از حفاظت عقلاني به حفاظت پراگماتيك؛ روايتي از هنر عمل در حفاظت از ميراث جهاني چغازنبيل

جريان غالب حفاظت از ميراث در شش دهه‌ي گذشته تمام تلاشش را در راستاي هم‌گرايي براي يافتن يك چارچوب نهايي اثرگذار در هر شرايطي، بهترين روش حفاظت، گذاشته و ادعا مي‌كند اين چارچوب نهايي در قالب دكترين‌هاي حفاظت قابل ارائه است. در اين مقاله استدلال مي‌شود كه ريشه‌هاي اين روش تلقي وضعيت برنامه‌ريزي براي ميراث را مي‌توان در عقلانيت ملهم از دكارت‌گرايي و “برنامه‌ريزي عقلاني” جستجو نمود و تركيب “حفاظت عقلاني“ را براي آن به‌كار گرفت. حفاظت عقلاني ضمن ناديده گرفتن روابط قدرت و سياست‌زدايي از دانش ميراث، نگاهي‌باريك‌بينانه به نحوه‌ي مواجهه‌ي ‌حفاظت‌گران با شرايط عمل، با تبديل شرايط به شرايطي ساده، قطعي و توافق‌پذير، به‌وجود آورده است. اما پارادايم رقيب براي اين نگاه عقلاني به حفاظت چيست و آيا اين پارادايم مي‌تواند مسير بهتري را براي حفاظت از ميراث ترسيم كند؟ مقاله‌ي حاضر به‌دنبال يافتن پاسخ اين پرسش اساسي، از طريق روش تحقيق كيفي ابتدا به مرور ادبيات موضوع، نقد حفاظت عقلاني و گذار از حفاظت عقلاني به حفاظت پراگماتيك مي‌پردازد. سپس با بهره‌گيري از ابزار داستان‌گويي، ضمن روايت مواجهه‌ي يك حرفه‌مند در حفاظت از ميراث جهاني چغازنبيل، استدلال مي‌شود كه درك پراگماتيك مي‌تواند به تفسير بهتر وقايع و گشودن راه‌حل‌هاي جديد در دانش حفاظت كمك نمايد.