بازشناسي و فهم «صورتبندي جهان مشترك» در انديشه سياسي علامه اقبال لاهوري (بر پايه متدولوژي اريك وگلين)

آثار ادبي محمد اقبال لاهوري موجب شهرت وي در مقام يك شاعر شده است، با اين حال در كتاب فلسفيِ احيا تمدن اسلامي كه به دنبال راهي براي بازسازي تمدن اسلامي و جلوگيري از انحطاط بيش از پيش مسلمانان است در نقش يك فيلسوف و نظريه پرداز ظاهر مي شود. هدف اصلي پژوهش پيش رو، ارزيابي ميراث فكري محمد اقبال لاهوري به عنوان يك روشنفكر ديني، بر پايه متدولوژي «جهان مشترك» است. پرسش اصلي پژوهش اين است كه اقبال لاهوري چگونه توانسته است در ساحَتِ نظر، به خلق يك «جهان مشترك» (Common World) مبادرت ورزد كه همه گروه ها و جريان هاي سياسي- فكري مختلف در آن اعلام حضور كنند و به صورت مسالمت آميز به تبادل نظر و عقايد بپردازند؟ يافته هاي پژوهش بر اساس نظريه و متدولوژي اريك وگلين نشان مي دهد دو جهان سنت و مدرنيته در دگرگوني آرا و انديشه هاي اقبال نقش آفريني نموده اند كه پس از پيمودن يك مسير طولاني انديشه هاي وي در قالب يك فضاي بينابيني و طرح «جهان مشترك» به ثبات مي رسد. با اين حال به اين نكته نيز بايد توجه داشت كه انديشه هاي اقبال اگرچه از پتانسيل خلق يك جهان مشترك برخوردار است، نقطه عزيمت بحث وي مانند ساير روشنفكران ديني، سپهر سياست نبوده، بلكه از فلسفه به ساحَت ِسياست وارد مي شود. بررسي ادبيات موجود نشان مي دهد كه پژوهش مستقلي در اين زمينه در زبان فارسي وجود ندارد. روش پژوهش مبتني بر متدولوژي «جهان مشترك» اريك وگلين و روش گرد آوري داده ها نيز «كتابخانه اي و اسنادي» است.