ارزيابي مديريت بهره‌برداري از شبكه‌هاي آبياري استان كرمانشاه با استفاده از مدل SWOT

با توجه به اهميت مديريت آب در توسعه روستايي، هدف از اين مطالعه بررسي فرصت‌ها و چالش‌هاي مديريت بهره برداري از شبكه هاي آبياري استان كرمانشاه است. از بين نظام‌هاي بهره برداري موجود، شركت‌هاي تعاوني توليد روستايي با ارزيابي عوامل مثبت و منفي و با استفاده از روش هاي ارزيابي مشاركتي روستايي (PRA) و مدل سوات (SWOT) در اولويت قرار گرفت. براي اين كار طي سال‌هاي 1394 تا 1401 از ذي نفعان هر روستا در استان كرمانشاه خواسته شد كه افرادي را به عنوان نماينده كل ذي نفعان به تسهيلگران اجتماعي پروژه معرفي نمايند. در بررسي هاي ميداني و مصاحبه هاي انجام شده با معتمدين انتخابي مهم ترين موارد مؤثر در شبكه‌هاي آبياري تحت پوشش اين پژوهش شناسايي شد. بر اساس مدل SWOT پنج راهبرد اساسي تعريف و با استفاده از ماتريس برنامه‌ريزي استراتژيك كمي QSPM راهبردهاي مختلف اولويت بندي شد. نتايج پژوهش نشان داد مهم ترين نقاط قوت ايجاد اين شبكه‌ها بدون تحميل هزينه بر كشاورزان، تبديل اراضي ديم به آبي و افزايش ارزش افزوده زمين‌هاي كشاورزي است. علاوه بر اين، مهم ترين نقاط ضعف عدم اعتماد كشاورزان به انجام پروژه‌هاي دولتي، عدم آموزش و برنامه‌هاي ترويجي به كشاورزان براي بهره‌برداري از سيستم‌هاي نوين آبياري و عدم اقدام مناسب براي شبكه‌هاي آبياري احداثي در استان كرمانشاه در راستاي واگذاري مديريت دولتي شبكه هاي توزيع آب به بخش خصوصي است. مهم ترين فرصت، ايجاد صنايع وابسته و توسعه اقتصاد كشاورزي است. علاوه بر اين، مهم ترين تهديدها شامل عدم رعايت الگوي كشت و تحويل حجمي آب از سوي شركت‌هاي تابعه وزارت نيرو است. نتايج كلي نشان داد با ايجاد تشكل‌هاي بهره‌برداري در قالب شركت‌هاي تعاوني توليد روستايي تفويض اختيار لازم مي‌تواند ضمن تعديل نقاط ضعف و تقويت سازوكار بهره برداري از شبكه هاي آبياري منجر به توسعه توليد روستايي و بهبود اقتصاد منطقه اي شود.