مصاديق جرايم افساد في الارض در آيات قرآن

پژوهش حاضر با استناد به آيات قرآن و مراجعه به كتب تفسيري، روايي و حقوقي در تبيين منشأ اختلاف آراء صاحبنظران در زمينه افساد في الارض و مصاديق آن است؛ بنابراين به روش كتابخانه اي ريشه «فسد» از آيات استخراج شده و سپس آيات موردنظر، مطالعه و تفسير مفسّران و آراء مختلف در رابطه با آنها ارائه شده است. يافته هاي پژوهش حاكي از اين است كه آن چه كه محلّ اختلاف آراء  فقها و حقوقدانان شده است تعابير، تفاسير و از همه مهم تر مصاديق مفادّ قانوني مستخرج از آيات 33-32 سوره مائده  تحت عنوان جرايم افساد في الارض است. استعمال دو عنوان محاربه و افساد في الارض در كنار هم به ويژه در آيه ۳۳ سوره مائده باعث ايجاد اين مناقشه شده است كه آيا دو اصطلاح مذكور داراي مصاديق يكساني هستند يا اين كه هر كدام داراي مفاهيمي جداگانه اند؟ در قرآن كريم، فساد در معاني: هلاك كردن، خونريزي، جادوگري، نافرماني از فرمان خدا، كشتار، كمبود باران و ظلم و تعدّي آمده است و در اصطلاح حقوقي و فقهي جرايم معيّني تحت عنوان افساد في الارض معرّفي شده است. دستاورد پژوهش بيانگر آن است كه افساد في الارض، عنوان مجرمانه مستقلّي نيست كه در برابر محاربه قرار بگيرد، بلكه يك عنوان عام است كه همه جرايم از آن جهت كه ضدّ صلح و صلاح باشند در زير مجموعه آن قرار مي گيرند. افساد في الارض خود، موضوع حكم نيست بلكه در اصطلاح صاحبنظران، علّتي معقول در ثبوط مجازات بوده و بين آنها رابطه كلّ و جزء دائر است و در هيچ آيه زن يا مرد بودن محارب و مفسد مشخّص نشده وصرفاً به لحاظ جامعيّت بخشيدن به فعل محاربه، به طور كلّي در قرآن افعال به صورت مذكّر آمده اند.