زن و سياست در قرآن (با تأكيد بر حكمراني ملكه سبا در آيات 22-44 سوره نمل)

تحول گفتماني اروپاي بعد از رنسانس، تغييرات شگرفي در تعريف و منزلت اجتماعي و حقوقي زنان به‎وجود آورده است. انتقال چنين مفاهيمي به جهان اسلام به‎خصوص در صد سال اخير، مواجهه‏ي مسلمانان را با رويكردهاي سنتي جهان اسلام در مسائل حقوقي زنان به چالش كشيده است. اين بحران‎ها كه برنتابيدن زنان از تفاسير سنتي يكي از دستاودهاي آن است، موجب بازنگري انديشمندان مسلمان در مسائل حقوقي زنان گرديده و آيات مربوط به حضور اجتماعي زنان را محور انديشه و نگارش‎هاي متعددي نموده است. پژوهش حاضر كه با روش تحليلي-توصيفي و مبتني بر منابع كتاب‏خانه‏اي سامان يافته است، آيات مربوط به ملكه سبا در سوره نمل را نمونه كامل اين بازخواني قرار داده و با تحليل محتواي آيات، حضور سياسي–اجتماعي زنان را در بالاترين عرصه اجرايي واكاوي نموده است. نتايج اين پژوهش نشان‏مي‏دهد، انتقال تجربه زيسته ملكه سبا در امر سياسي، تأييد قرآن بر آگاهي‏هاي زنان در عرصه‏هاي فراگير خطر است كه با نيل به صلح و عدالت، راه حل جنگ و غلبه نظامي را در اولويت عملكرد خود ندانسته و تعالي و توسعه انساني را جايگزين مؤثر آن قرار مي‏دهند. گرايش و عملكرد ملكه سبا در تغيير سازوكار جنگي به مصالحه، و اولويت وي در صلح، امنيت و عدالت، امروزه با واژگان حكمراني خوب مورد بحث است. اين رهيافت با تغيير در روش‏مندي تفاسير سنتي به روش‎هاي نوين تفسيري در آيات مربوط به زنان محقق مي‎گردد و راه حل منطقي و عقلاني آيندگان را در پذيرش صلح جهاني و عدالت فراگير و در پذيرش زنان در سياست‏ورزي و رهيافت گفتمان سياست زنانه مي‏داند.