بررسي همگني داده‌هاي دما و بارش با استفاده از رويكردهاي آماري و آماري - اقليمي

اولين گام در مطالعات مرتبط با پديده‌هاي هواشناسي و آبشناسي بررسي كيفيت داده‌هاي مورد مطالعه است. به دليل در دسترس نبودن فراداده بلندمدت و پيش-آگاهي نسبت به كيفيت داده‌هاي مورد مطالعه، نتايج حاصل از تحليل داده‌ها در كاربردهاي مختلف قابل اعتماد نخواهد بود. از اين‌رو، اين پژوهش با هدف بررسي همگني دو متغير مهم جوي شامل دما (متوسط، كمينه و بيشينه) و بارش در دوره آماري 1990 تا 2019 با دو رويكرد آماري و آماري-اقليمي براي 70 ايستگاه همديد در ايران به انجام رسيد. نتايج اين پژوهش مبتني بر رويكردهاي مطلق آماري نشان داد كه بيشترين سال‌هاي شكست متغيرهاي دما (بارش) در نيمه دوم دهه 1990 ميلادي با تمركز بر سال 1997 (1999، 2006) است. به طور كلي بيشتر (كمتر) از 90 درصد از سال‌هاي شكست متغير دما (بارش) معني‌دار مي‌باشند كه اين امر محدوديت‌هاي جدي را در استفاده از داده‌ها به وجود مي‌آورد. از سوي ديگر، با دانش به اينكه سيگنال‌هاي اقليمي محدوده وسيعي را تحت تاثير قرار مي‌دهند مي‌توان سال‌هاي شكست مشابه در يك منطقه را به عوامل اقليمي فارغ از علت آن نسبت داد و ناهمگني را همگن مشروط و عامل ناهمگني را يك هنجار اقليمي در نظر گرفت. نتايج اين مطالعه نشان داد كه با بررسي همگني داده‌ها با رويكرد آماري-اقليمي مبتني بر مفهوم ايستگاه مجاور (نزديك‌ترين ايستگاه يا ايستگاهها به ايستگاه هدف) مي‌توان 75 (100) درصد ايستگاه‌هاي ناهمگن متغير دما (بارش) را همگن مشروط فرض كرد و محدوديت استفاده از داده‌ها را به حداقل رساند. با اين حال توصيه مي‌شود كه در استفاده از رويكرد آماري-اقليمي در تحليل همگني داده‌هاي اقليمي دقت بيشتري صورت گيرد.