اثر نوسانات ورتكس قطبي و پرفشار جنب حاره تراز 500 هكتوپاسكال بر تغيير دماي فصول تابستان و زمستان در ايران

ورتكس قطبي و پرفشار جنب حاره آزور بارزترين و دائمي‌ترين سيماي گردش وردسپهري در نيمكره شمالي به شمار مي‌رود و افزايش يا كاهش شاخص شدت و شاخص گسترش آنها در سطح ۵۰۰ هكتوپاسكال، از  عوامل اصلي تعيين‌كننده دوره‌هاي خشك و مرطوب در عرض‌هاي مياني و ايران است. ازاين‌رو هدف اين مطالعه، تبيين تغييرات اين دو سيستم در فصل زمستان و تابستان است. نقشه و نمودارهاي سري زماني ميانگين ماهانه ورتكس قطبي و پرفشار جنب حاره در جو ايران نشانگر تغييرات قابل‌توجهي اين دو عامل بوده است. نتايج نشان داد، شاخص سطح و شدت ورتكس قطبي داراي روند نزولي بوده است و معرف اين سيستم، حدود 2 درجه به سمت عرض‌هاي جغرافيايي بالاتر پسروي كرده است. شاخص‌هاي پرفشار جنب حاره آزوردر فصل تابستان داراي روند افزايشي بوده است؛ بطوريكه در دهه آخر مطالعاتي حدود 97 در از مساحت كشور تحت سيطره اين سيستم بوده است و معرف سيستم از عرض جغرافيايي 36.15 درجه در دهه اول به عرض 38.64 درجه در دهه آخر، پيشروي كرده است.