ارزيابي آسيب‌پذيري خدمات اكوسيستمي تالاب بين‌المللي هامون در برابر تغييرات اقليمي

مديريت پايدار اكوسيستم‌هاي تالابي مستلزم آگاهي از روند تغييرات ارزش‌هاي اكولوژيكي، هيدرولوژيكي، اقتصادي و اجتماعي تالاب در برابر تهديدات محيطي و انساني است. در اين پژوهش، روند تغييرات و همگني متغيرهاي اقليمي دما و بارش با استفاده از آزمون‌هاي همگني مختلف طي سال‌هاي 2020-1984 بررسي شد و اندركنش آنها با ميزان تغييرات خدمات اكوسيستمي، تهديدات و آسيب‌پذيري تالاب بين‌المللي هامون مورد ارزيابي قرار گرفت؛ و استراتژي‌هاي مديريتي براي كاهش آسيب‌پذيري ارائه شد. نتايج آزمون‌هاي همگني نشان داد كه اقليم طي سال‌هاي 2020-1984 در منطقه سيستان خشك‌تر شده است، به‌طوري‌كه ميانگين كمينه و بيشينه دما به ترتيب 1.8 و 0.95 درجه سانتي‌گراد افزايش و ميانگين بارش طي اين سال‌ها به ميزان 27 ميلي‌متر (47درصد) كاهش يافته است. اين تغييرات تاثير زيادي بر خدمات اكوسيستمي منطقه سيستان داشته است. نتايج ارزيابي آسيب‌پذيري تالاب هامون با استفاده از روشStratford et al., 2011، نشان‌داد كه تغيير اقليم و خشكسالي، تامين حق‌آبه، سدسازي و انحراف مسير آب در حوضه بالادست، تردد دام و اتومبيل در تالاب مهم‌ترين عوامل تهديدكننده تالاب هستند كه به شدت خدمات تنوع‌زيستي، زيستگاه حيات وحش، نگهداشت آب، صيادي و دامداري، پژوهشي و ارزش‌هاي بين‌المللي و زيست‌كره تالاب را دچار بحران و آسيب كرده‌اند. تلاش ديپلماتيك براي تامين حق‌آبه تالاب مهم‌ترين راهكار مديريتي كاهش آسيب‌پذيري آن است.