طراحي مدل خود مراقبتي كاركنان مرزباني جمهوري اسلامي ايران

زمينه و هدف: خود مراقبتي به ‌عنوان يك روش مؤثر براي حفظ سلامتي، ارتقا روحيه و ايجاد تعادل در كار و زندگي از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. هدف از انجام اين تحقيق طراحي مدل خود مراقبتي كاركنان مرزباني جمهوري اسلامي ايران بود. روش پژوهش: تحقيق از لحاظ هدف كاربردي، از نظر ماهيت داده‌ها آميخته و از نظر شيوه اجرا اكتشافي بود. در بخش كيفي، از مصاحبه نيمه ساختاريافته و نظريه داده بنياد استفاده‌شده است. جامعه آماري بخش كيفي پژوهش فرماندهان مرزباني استان‌هاي مختلف بودند كه تعداد 15 نفر از آن‌ها بر اساس اصل اشباع نظري به‌صورت نظري هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماري در بخش كمي نيز كليه كاركنان مرزباني كشور بودند كه تعداد 335 نفر از آن‌ها بر اساس روش نمونه‌گيري تصادفي سيستماتيك انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات در اين پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته به‌دست‌آمده از كدهاي اوليه بودند. يافته‌ها: مجموعه داده‌هاي به‌دست‌آمده بعد از طي فرآيند مستمر كدگذاري‌هاي باز، محوري و انتخابي در قالب 122 كد باز، 80 مفهوم، 15 مقوله و 6 طبقه بر اساس رويكرد سامان‌مند سازمان‌دهي شدند. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد مدل خود مراقبتي كاركنان مرزباني جمهوري اسلامي ايران تحت مقولات اعتمادبه‌نفس و اعتماد سازماني، خودآگاهي، اهداف شخصي و حرفه‌اي، هوش انطباقي و تنظيم هيجانات، استقلال در تصميم‌گيري، خود مراقبتي، سيستم پاداش و تشويق، حمايت سازماني، فرصت‌هاي يادگيري و توسعه، اشتغال پذيري و اعمال مسئوليت، فرهنگ‌سازماني، رهبري تأثيرگذار، ايجاد فضاي امن و پذيرش خطا، توجه به‌سلامت، آرامش و مديريت استرس و ارتباطات سازنده دسته‌بندي و از نظر شاخص‌هاي برازش تطبيقي، مقتصد و مطلق اعتبار يابي برازش شدند (p 0.05). نتيجه‌گيري: در اين پژوهش تلاش شد در چارچوبي يكپارچه، مدل خود مراقبتي كاركنان مرزباني جمهوري اسلامي ايران موردمطالعه قرار گرفته و اين روابط در قالب الگويي تبيين گردند. نتايج حاصل از كدگذاري‌ها بيانگر اين است كه به‌طوركلي عوامل دخيل در اين الگو در 6 طبقه اصلي جايگذاري مي‌شود: 1) مقوله محوري، 2) مداخله‌گر، 3) شرايط عِلي، 4) شرايط زمينه‌اي، 5) راهبردها و 6) پيامدها. در نهايت با توجه به ارائه مدل خود مراقبتي كاركنان مرزباني و همچنين اعتبار يابي اين مدل پيشنهاد مي‌شود مدل استخراج‌شده در همه ادارات مرزباني استان‌هاي كشور به‌عنوان يك مدل خود مراقبتي از كاركنان مورداستفاده و بهره‌برداري قرار گيرد.