بررسي ‌تحليلي ماجراي‌ بر ‌دار‌‌ كردن ‌حسنك‌وزير در تاريخ ‌بيهقي ازمنظر جرم‌شناسي و سياست‌جنايي

زمينه و هدف: تاريخ بيهقي مهم ترين اثر خواجه ابوالفضل محمد بن حسين بيهقي (385 -470 ه.ق) دبير فاضل و مشهور دربار غزنويان است كه در شرح تاريخ آل سبكتگين از آغاز دولت آن خاندان تا اوايل سلطنت سلطان ابراهيم بن مسعود نوشته شده است. اين دانشمند با نقل حوادث تاريخي واقعي، ادبي و اجتماعي زمان خود، آموزه هاي عميقي درباره علت يابي انحرافات اجتماعي و چرايي وقوع بزه و شيوه هاي مقابله با بزهكاران را بيان نموده كه از رهگذر مطالعه آن ها مي توان به نظريه ها و انديشه هاي نوين جرم شناسي و سياست جنايي دست يافت. مواد و روش‌ها: روش تحقيق در اين مقاله تحليل محتوا بوده است. ملاحظات اخلاقي: تمام اصول اخلاقي در نگارش اين مقاله رعايت شده است. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: بيهقي در اثر ارزنده خود در وراي روايت ماجراي به دار آويختن حسنك وزير كه ناشي از انتقام، فتنه‌انگيزي و اتهامات بد ديني است؛ به تشريح فضاي كيفري حاكم بر جامعه آن زمان پرداخته و افق هاي گوناگوني از مفاهيم را با هدف تبيين ساختار مشخصي از سياست جنايي زمانه را مستندگونه عرضه مي كند. بيشتر بيان اين واقعيت است كه نبود پايگاه اجتماعي و فرايند برچسب زني و ساختار معيوب سياست جنايي در جرم انگاري و كيفرگذاري مؤثر بوده است و اين مسأله باعث شكل گيري اين باور مي گردد كه رويكرد جرم شناسي و سياست جنايي به جرم خوانش تاريخي نيز دارد. اين بررسي نشان مي دهد كه در اين ماجراي تاريخي بر جلوه هايي از جرم شناسيِ واكنش اجتماعي و نيز به‌كار گيري سياست جنايي ريسك مدار، تفريدزدا، عوام گرا و سزاگرا تأكيد شده است.