تفسير تطبيقي «شهداء» در آيۀ ۱۴۳ بقره

محور اصلي اختلاف مفسران در آيۀ «لِتَكُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ وَ يكونَ الرَّسُولُ عَلَيكمْ شَهِيداً» (بقره: ۱۴۳) تبيين واژۀ «شهداء» است. مفسران در معناي اين واژه اختلاف‌نظر دارند. برخي آن را به گواه در روز قيامت و برخي ديگر آن را به الگو در اين دنيا تفسير كرده‌اند. علاوه بر اين، مفسران در تعيين مصاديق اين دو ديدگاه با هم متحد نيستند. معتقدان به‌معناي گواه مصاديق ذيل را بيان كرده‌اند: (الف) گواه بودن امت پيامبر (ص) بر امت‌هاي انبياي پيشين، (ب) گواه بودن اهل ‌بيت (ع) بر ساير مردم، (ج) گواه بودن مبلّغ دين اسلام بر ساير مردم، (د)گواه بودن انبيا و اوصياي هر امت بر مردم زمان خود. معتقدان به‌معناي الگو پيرو مصاديق ذيل هستند: (الف) الگو و نمونه بودن امت پيامبر براي ساير امت‌ها، (ب) الگو بودن اهل‌بيت (ع) براي ساير مردم. اين بررسي هم از جهت حل اختلاف مفسران و هم تبيين جايگاه اهل‌بيت (ع) در قرآن ضرورت دارد. در اين پژوهش، كه به روش تفسير تطبيقي سامان گرفته است، با توجه به سياق آيات و آيات ديگر و احاديث، اين نتيجه آشكار شد كه شهداء به‌معناي الگو و نمونه است و اهل‌بيت (ع) كامل‌ترين مصداق شهداء هستند.