تفسير مذهبي: چيستي، تشابه و تمايز با تفسير تطبيقي

يكي از آسيب ‌هايي كه تفسير تطبيقي را، به ‌ويژه در آيات كلامي و فقهي، تهديد مي‌كند درافتادن در ورطۀ تفسير مذهبي است؛ از اين رو، تمايز ميان تفسير تطبيقي و تفسير مذهبي ضرورتي انكارناپذير است. جستار پيش‌رو به‌دنبال آن است تا با بهره‌گيري از روش متن‌پژوهي، به اين پرسش‌ها پاسخ دهد كه تفسير مذهبي چيست؟ چه شباهت‌ها و تفاوت‌هايي با تفسير تطبيقي دارد؟ با بررسي‌اي كه انجام گرفت، بعد از معرفي ريشه‌هاي تفسير مذهبي و ارائۀ دو تعريف از آن، اين نتيجه به دست آمد كه تفسير مذهبي با تفسير تطبيقي، در دو محورِ وجود اشتراك و اختلاف، و مقايسه ميان آراي تفسير دو مذهب، با يكديگر تشابه دارند و در چهار محورِ گستره، مباني، روش، و غايت و نتيجه با تفسير تطبيقي تمايز. به‌علاوه، عامل رواني، يعني تعلق‌خاطر مفسر به روش خاصي در تفسير، يكي از عوامل مؤثر بر مذهبي شدن تفسير معرفي شده است. همچنين، با اشاره به اينكه هريك از تفسير تطبيقي و مذهبي كاركرد خاص خود را دارند، بر ضرورت تفسير مذهبي غيرمتعصبانه و مستدل تأكيد شده است.