بررسي نوع ساختار بازار محصول روغن نباتي در ايران

روغن نباتي محصولي استراتژيك، عمدتاً واردات محور و تأثير‌پذير از بحران‌هاي بين‌المللي است. شناسايي ساختار بازار اين محصول مي‌تواند به سياست‌گذاري‌هاي بهتري در اين صنعت بيانجامد و راهنماي توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان باشد. در اين پژوهش ساختار بازار صنعت با استفاده از شاخص‌هاي تمركز ناپارامتريك، برآورد تابع هزينۀ ترانسلوگ و شاخص لرنر مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه طي سال‌هاي 1394 تا 1401، شاخص هرفيندال-هيرشمن در اين صنعت به طور ميانگين حدود 0.11 است و از بين مجموعاً 59 بنگاه فعال در اين صنعت حدود %54 سهم بازار در اختيار چهار بنگاه بزرگتر قرار دارد. شاخص لرنر براي سه بنگاه اين صنعت كه در بورس فعال اند به طور متوسط از دو روش حاشيۀ قيمت-هزينه و برآورد تابع هزينه كمتر از 0.2 ارزيابي مي‌شود كه نشانگر قدرت پايين قيمت‌گذاري آنهاست. با توجه به يافته‌ها ساختار بازار اين صنعت به صورت رقابت انحصاري ارزيابي مي‌شود. به نظر مي‌رسد شايد نيازي به امر قيمت‌گذاري دولت حداقل بر محصول نهايي نباشد؛ بلكه عمدۀ چالش‌هاي موجود در اين صنعت از باب تأمين مهم‌ترين نهادۀ توليد، يعني روغن خام گياهي است.