اقتصاد سياسي و خِرد حكم‌راني بازخواني انتقادي كتاب اصول علم ثروت ملل؛ يعني اكونومي پليتيك

كتاب اصول علم ثروت ملل؛ يعني اكونومي پليتيك، ترجمه‌ محمدعلي فروغي مشهور به ذكاءالملك (ثاني)، نخستين كتاب علمي در رشته‌ اقتصاد در ايران است و به همين دليل پس از بازنشر آن در دهه‌هاي اخير، بيشتر از منظر اقتصادي مورد توجه و تأمل قرار گرفته، اما دلالت‌هاي سياسي آن ناديده مانده؛ به خصوص از آن جهت كه اين اثر در كشاكش گفتماني عصر مشروطه منتشر شده است. نوشتار پيشِ رو مي‌كوشد با بهره‌گيري از آراء ميشل فوكو درباره‌ نسبت اقتصاد سياسي و حكومت‌مندي و از منظر جامعه‌شناسي تاريخي كتاب مزبور را بازخواني و دلالت‌هاي سياسي آن را بررسي نمايد؛ و به اين پرسش پاسخ گويد كه آيا ترجمه و انتشار اين اثر را مي‌توان دليلي بر شكل‌گيري «گفتمان اقتصاد سياسي» در ايران دانست؟ مقاله پس از بررسي مضامين اصلي كتاب و دلالت آن بر مقوله‌ سياست و حكم‌راني، پرسش مزبور را چنين پاسخ مي‌دهد كه اگرچه پل بورگار كتاب اكونومي پليتيك را در فرانسه،‌ در «گفتمان اقتصاد سياسي» تأليف كرده، اما فروغي آن را در ايران، در زمانه‌ استيلاي «گفتمان حقوقي» عصر مشروطه ترجمه نموده است و ازاين‌روي ترجمه و انتشار اين كتاب را نمي‌توان مصداقي از «گفتمان اقتصاد سياسي» در ايران به شمار آورد.