مطالعۀ تطبيقي ساختار فيزيكي زيگورات چغازنبيل ايران با هرم پلكاني جوزر مصر

سازه‌هاي باستاني ازجمله زيگورات‌ها و اهرام در تمام دنيا پراكنده شده‌، به تكامل رسيده و به يكي از نمادين‌ترين سازه‌هاي باستاني تبديل شده است. زيگورات چغازنبيل در ايران و هرم جوزر در مصر هر دو از بناهاي مهم تاريخي سرزمين خود هستند؛ زيرا زيگورات چغازنبيل يكي از قديمي‌ترين بناهاي مذهبي ايران باستان و هرم جوزر اولين مقبرۀ هرمي‌شكل مصر باستان است. اين دو بنا با داشتن كاربري‌هاي متفاوت، كالبد مشابهي به‌صورت هرم پلكاني دارند. اين نوشتار درصدد است از منابع معتبر تاريخي به مقايسۀ تطبيقي ساختار كالبدي اين دو سازۀ باستاني بپردازد. اين پژوهش كيفي است و با استفاده از روش تفسيري ـ تاريخي و با رويكرد توصيفي ـ تحليلي به گردآوري اطلاعات پرداخته است. بر اين اساس، زيگورات چغازنبيل و هرم جوزر در زمينه‌هاي تناسبات، خاستگاه رياضي و محاسبه، جهت‌گيري، كانسپت كوه، كانسپت هرم پلكاني و اسطوره‌شناسي در دو تمدن مقايسه شده است. مقايسۀ تطبيقي بين اين دو بنا نشان مي‌دهد با وجود فاصلۀ جغرافيايي بين دو بنا (1665 كيلومتر)، فاصلۀ زماني بين ساخت دو بنا (1380 سال) و كاربري متفاوت آن دو (عبادتگاه، مقبره)، به‌لحاظ ساختار كالبدي شبيه به هم طراحي شده‌اند كه در عقايد مذهبي اين دو تمدن ريشه دارد. علاوه بر آن، يافته‌هاي اين پژوهش رهيابي مستقيم آيين ميترا در زيگورات چغازنبيل و رهيابي مستقيم عقايد مذهبي مصري‌هاي باستان به زندگي پس از مرگ در هرم جوزر و چگونگي پيدايش باور‌ها در معماري اين دو تمدن كهن را نشان مي‌دهد.