مطالعات خانه‌هاي دوم در ايران: مروري نظام‌مند بر وضعيت ساختاري و محتوايي مقاله‌هاي علمي- پژوهشي و ارائه مسيرهاي پژوهشي آتي

امروزه خانه دوم به يك سبك زندگي رايج در اغلب نقاط جهان تبديل‌شده‌ است. با گذشت بيش از دو دهه از سوابق پژوهشي در ايران و پراكندگي ادبيات موضوعي، تاكنون مروري بر مطالعات خانه دوم صورت نگرفته است. هدف اين پژوهش، مرور و تحليل مقالات علمي-پژوهشي در حوزه خانه دوم در ايران در چهارچوب ساختاري و محتوايي به‌منظور ارزيابي جايگاه علمي كشور در مقايسه با دانش جهاني، آشكارسازي خلأهاي تحقيقاتي و تشخيص اولويت‌هاي مطالعاتي آتي است. بدين منظور با روش مرور نظام‌مند، 87 مقاله داخلي شناسايي و با روش تحليل محتوا و نرم‌افزار مكس‌كيودا مقوله‌بندي شدند. همچنين به‌منظور مقايسه تطبيقي مطالعات داخلي با دانش جهاني، 154 مقاله بين‌المللي، با تكنيك هم‌رخدادي واژگان در نرم‌افزار وي.او.اس ويوئر تحليل شدند. نتايج نشان داد كه مطالعات داخلي فاقد رويكرد بين‌رشته‌اي است. طبقه‌بندي موضوعي مطالعات بيانگر توجه بيشتر پژوهشگران به توصيف فضاي بازتوليدشده در سطح عينيت، تسلط نگرش پيامدمحور و كم‌توجهي به سطح علّي - تبييني است. ارزيابي روش‌شناسي مطالعات نمايانگر حاكميت پوزيتيويستي در ادبيات داخلي است. متون بين‌المللي مشابه دانش داخلي بر چيرگي تفكر پيامدمحور تأكيد مي‌كنند و برخلاف مطالعات داخلي، بر رويكرد كيفي و ادراك ذهني كنشگران بيشتر متمركز شده‌اند. تحقيقات آتي مستلزم گسترش دامنه جغرافيايي و توجه به مقياس شهر و حومه، توليد دانش با رويكرد بين‌رشته‌اي، تمركز بيشتر بر روش‌هاي كيفي و آميخته، تبيين نيروهاي علّي با در نظر گرفتن تمامي ذي‌نفعان و همچنين مطالعات عميق و چندسطحي است. دستاوردهاي اين پژوهش به دليل آشكارسازي جايگاه فعلي دانش و پيشنهاد چشم‌اندازهاي پژوهشي مي‌تواند براي پژوهشگران و سياست‌گذاران مفيد باشد.