نگرش جوامع محلي نسبت به اثربخشي اجتماعي - اقتصادي اقدامات احيائي و مشاركت در احياي درياچه اروميه

خشك‌سالي در حوضه درياچه اروميه بيش از دو دهه است كه ادامه حيات تعداد زيادي از سكونتگاه‌هاي شهري و روستايي پيراموني خود را به چالش كشيده است. در راستاي ارزيابي و پايش اقدامات ستاد احياي درياچه اروميه اين تحقيق باهدف ارزيابي ميزان اثربخشي اجتماعي - اقتصادي اقدامات ستاد احيا و سنجش نگرش جوامع محلي به مشاركت در احياي درياچه اروميه انجام گرفت. در پژوهش حاضر از روش تحقيق نظرسنجي كيفي استفاده‌شده است. براي ارزيابي نگرش جوامع محلي از پرسش‌نامه استفاده شد كه با حجم نمونه 150 نفر از جوامع محلي و استفاده از روش نمونه‌گيري گلوله‌برفي تكميل گرديد. براي انجام اين تحقيق سه نوع عمليات احيايي شامل بوته كاري با گونه آتريپلكس، بوته كاري و نهال‌كاري با گونه‌هاي گز، قره‌داغ و آتريپلكس و احداث بادشكن غيرزنده انتخاب شد. نتايج آزمون فريدمن نشان داد نظرخواهي از جوامع محلي در مراحل مختلف برنامه‌ريزي و اجرا با امتياز 4.38 مهم‌ترين عامل مؤثر بر مشاركت جوامع محلي است. همچنين بيشترين تمايل جوامع محلي براي مشاركت در اجراي سيستم‌هاي نوين آبياري، كشت محصولات كشاورزي با نياز آبي كمتر و مشاركت در برنامه‌ريزي و تدوين طرح‌هاي احيا به ترتيب با ميانگين امتيازات 3.41، 3.19 و 2.93 است. بر اساس ديدگاه جوامع محلي مهم‌ترين آثار اجتماعي - فرهنگي عمليات بوته كاري تك‌كشتي در منطقه آذرشهر شامل؛ تثبيت ريزگردهاي نمكي در منطقه و كاهش مشكلات مربوط به سلامت و بهداشت جوامع محلي و كاهش ميل به مهاجرت به ترتيب با امتياز 4.07 و 3.07 است. طبق نتايج از ديدگاه جوامع محلي اثربخشي اجتماعي - اقتصادي عمليات احداث بادشكن غيرزنده بيشتر از دو روش ديگر بوده است. به نظر مي‌رسد در صورت رعايت تناسب اقدامات احيا با شرايط اكولوژيكي منطقه و مشاركت جوامع محلي مي‌توان به نتايج مثبت اقدامات ستاد احيا اميدوار بود. براي موفقيت در احياي درياچه اروميه بايد هم‌زمان با انجام اقدامات احيائي؛ به توانمندسازي و ظرفيت‌سازي جوامع محلي پرداخته شود و اقدامات انجام‌شده داراي پذيرش جوامع محلي باشند.