تحليل چگونگي تطبيق روايت‌هاي تأويلي داستان ابراهيم(ع) در قرآن بر اهل‌بيت(ع)

هنگام مواجهه با روايت‌هاي تفسيري اهل‌بيت(ع) ذيل آيات مربوط به قصۀ ابراهيم(ع) شاهد تطبيق تأويل آيه به اهل‌بيت(ع) هستيم. اين پژوهش براي دستيابي به ارتباط بين ظاهر الفاظ آيه و معاني پنهان آن با استفاده از منابع كتابخانه‌اي به روش توصيفي‌تحليلي الفاظ آيه را با تطبيق‌هاي واردشده در روايت‌هاي تأويلي مورد بررسي قرار داده و به اين نتايج دست ‌يافته است كه: 1. برخي عناصر قصه كه مفهوم مفرداتي به آن اشاره دارد ـ مانند اهل، ثمرات، ابن، طائفين و كلمات ـ به دلالت مطابقه بر مصاديق متعددي صدق مي‌كند كه مصداق اكمل آن اهل‌بيت(ع) هستند و ارتباط بين معناي ظاهري و باطني بسيار نزديك است؛ 2. در مواردي مفهوم تركيبي ـ مانند شيء پنهان، قضاء تفث و ذبح عظيم ـ در لايه‌هاي عميق‌تري از معناي باطني همچنان به دلالت مطابقه بر امام صدق مي‌كند؛ 3. در تأويل نقل‌شده از بيماري ابراهيم(ع) ابتدا به دلالت التزام به وجود علت پي مي‌بريم و سپس به دلالت مطابقه آن علت را بر مصيبت امام حسين(ع) تطبيق مي‌دهيم. همچنين سرد شدن آتش كه بر فرد خارجي تطبيق داده نشده بلكه به يك امر كلي تطبيق داده‌ شده است، نياز به مقدمات و استدلال دارد؛ درنتيجه از موارد دلالت التزامي غير بيّن است. اين مورد نيز از لايه‌هاي عميق‌تري از باطن يك امر كلّي خبر مي‌دهد كه تأمل عقلي بيشتري نياز دارد تا فهم كلام معصوم(ع) در رابطه با آيه روشن گردد.