بررسي تطبيقي حدوث نفس در علم‌النفس و طبيعياتِ فلسفي سينوي

فيلسوفان مسلمان در مباحث طبيعيات خود به بيان مباني متافيزيكي خود از طبيعت پرداخته اند. در مسئلۀ حدوثِ نفس در بدن، همان‌طور كه تصوير متافيزيكي از نفس داراي اهميت است، تصوير متافيزيكي از بدن نيز به همان ميزان داراي اهميت است. ابن سينا با نظريه حدوث روحاني نفس مع البدن در علم النفس خود توانست در گامي رو‌به‌جلو از برخي اشكالاتِ روش ارسطويي گذر كند. اما سوال اين‌جاست كه اين فيلسوف و طبيب نامور اين مطلب را در طبيعياتِ فلسفي خود چگونه ترسيم نموده و از كدام مباني متافيزيكي در طبيعت بدن استفاده كرده است؟ همچنين وقتي ابن سينا در طبيعياتِ بدن كيفيت حدوث نفس را بيان مي كند، آيا با نحوه حدوث نفس در علم‌النفسِ فلسفي وي تطابق دارد؟ براي پاسخ به اين مسئله، كيفيتِ حيات و تغذيه و رشد از آغازِ تشكيل نطفه در جنين در طبيعيات فلسفي سينوي بررسي مي گردد. ابن سينا در طبيعيات معتقد است نطفه با استفاده از حرارت سماوي، آماده دريافت قوه سماوي حيات‌بخش مي گردد و قواي نفس تدبير و حفظ و رشدِ بدن جنين را از طريق روح بخاري به عهده مي گيرند. سپس بعد از تشكيل قلب در جنين، نفس به قلب تعلق مي يابد و رهبري كل بدن را به عهده مي‌گيرد. اين مقاله در گام دوم با استفاده از تفسيري متفاوت از عبارات ابن سينا، راه حلي براي سازگار نمودن اين دو بيان ارائه مي كند.