تحليل فلسفي مفهوم عدالت در اصل عدالت اجتماعي

مفاهيم فلسفي همچون مفهوم عدالت، داراي منشأ انتزاع‌اند. تحليل فلسفي منشأ انتزاع مفهوم، در شناخت دقيق آن و احكامش مؤثر است. اصل عدالت در حوزه‌ اجتماع، بيانگر ساختار مناسبي است كه در آن هر چيزي در جايگاه مناسبش قرار گيرد. شناخت مؤلفه‌هاي ساختار عدالت، نيازمند تحليل فلسفي است. در اين مقاله با روش تحليلي ـ توصيفي، مؤلفه‌هاي عدالت براساس تقسيم ثنايي و در مواردي با ذكر اهم مصاديق، تبيين شده است. چهار مؤلفه‌ اصلي عبارت‌اند از: خيرات، موانع، اختصاصات و مشتركات. مؤلفه‌ خيرات حاوي اقسامي چون خيرات فردي و عمومي است كه براساس ديدگاه انسان‌شناسانه، منظومه‌ اهداف انسان را بيان مي‌كند. بازشناسي انواع موانع آزادي‌هاي مشروع، در شناخت عدالت از بي‌عدالتي مؤثر است. مؤلفه‌ اختصاص‌ها نيز متأثر از اموري چون تلاش، نياز، نسبت، شايستگي و مواردي چون هبه و نفقه است. نهايتاً مشتركات نيز به دو قسم طبيعي و خدمات دولتي تقسيم مي‌شوند كه خدمات دولتي براساس نيازمندي و مشاركت‌هاي بخشي، جغرافياي خدمات را تعيين مي‌كند. شناخت مؤلفه‌هاي عدالت در كنار شناخت معيار ارزش، به تبيين اصل عدالت و قواعد منتزع از آن منتهي مي‌شود.