تجارت جهاني تون‌‌ماهيان و فرصت‌‌هاي پيش رو

سال 2022 تجارت جهاني تون ماهيان ۳/۴۲ ميليارد دلار بود كه پيش‌‌بيني شده است كه در سال 2028 به 52.85 ميليارد دلار برسد. سه كشور تايلند، تايوان، اسپانيا از نظر مقداري و سه كشور تايلند، اسپانيا و اكوادور به‌ترتيب از لحاظ ارزشي 40 درصد تجارت جهاني اين ماهيان را برعهده دارند. ماهي تازه (672 ميليون دلار)، فيله منجمد (1650 ميليون دلار)، ماهي كامل منجمد (4116 ميليون دلار) و آماده و بسته‌‌بندي (6765 ميليون دلار) در تجارت جهاني مبادله شده‌‌اند. در واقع، 58.6 درصد به صورت آماده و بسته‌بندي، 35.6 درصد كامل و منجمد و 2.4 درصد كامل و تازه در جهان مبادله مي‌‌شود. در دوازده ساله منتهي به 1401 نيز ميزان بهره‌‌برداري از ذخاير تون ماهيان در ايران با 4.8 درصد رشد به 289 هزار تن رسيده است. ميزان صادرات تون‌‌ماهيان ايران با وجود رتبه اول صيد در غرب اقيانوس هند و رتبه دوم در كل اقيانوس هند از 104 تن به ارزش حدود 425 هزار دلار به 2604 تن و ارزش 2.3 ميليون دلار رسيده و به‌ترتيب 30.8 و 15 درصد رشد مقداري و ارزشي داشته است. واردات نيز از 66.8 هزار تن به ارزش حدود 59.4 ميليون دلار به حدود 10.2 هزار تن و ارزش 20.9 ميليون دلار رسيده و به‌ترتيب 14.5 و 8.3 درصد رشد منفي مقداري و ارزشي داشته است. سهم اين ماهيان از كل صيد ايران 38.5 درصد و صادرات آن 1.4 درصد از صادرات آبزيان كل كشور است. افزايش قيمت داخلي 33 درصدي تون ماهيان در اين دوره و تفاوت قيمت آن با نرخ وارداتي در سال جاري شرايط ويژه‌‌اي را در ايران رقم زده است. حال، مقاله با بررسي نقاط قوت و ضعف، فرصت‌‌ها و تهديدات كشور، بهبود كيفيت صيد، ارتقاء ناوگان و حمل و نقل، كاهش ضايعات در حلقه‌‌هاي مفقوده صنعت، تنوع‌‌دهي به محصولات فرآوري‌‌شده، تعامل سازنده با نهادها و سازمان‌‌هاي بين‌‌المللي، حضور و پايش مستمر در بازار جهاني و داشتن برنامه جامع و نقشه راه توسعه صنعت تون‌‌ماهيان در ايران را پيشنهاد مي‌‌نمايد.