مسئوليت مدني محض در نظام حقوقي هندوستان: ملاحظات تاريخي، بنيان‏هاي نظري

از جمله اجزاي تشكيل‏ دهندۀ علم حقوق، مشترك بين حقوق عمومي و خصوصي، مسئوليت مدني است كه از پيشينۀ تاريخي طولاني‌اي برخوردار است و هريك از نظام‏هاي حقوقي به سهم خود به آن پرداخته‏اند. مقالۀ حاضر مي‏كوشد تا ريشه ‏هاي تاريخي و شالوده‏هاي نظري مسئوليت مدني در نظام حقوقي هندوستان را با تأكيد بر نظريۀ مسئوليت محض، كه يكي از چهار نظريۀ عمده در اين حوزه است، تبيين كند و تحولات صورت‏گرفته در اين زمينه را نشان دهد. درواقع هدف از اين پژوهش، بررسي شكل ‏گيري مسئوليت مدني در هندوستان بر اساس نظريۀ مذكور است. اين پژوهش نظري در كنار اتخاذ رويكرد تاريخي بر روش تحقيق توصيفي ـ تحليلي استوار بوده و با ارجاع به كتب، اسناد و مقالات موجود، اطلاعات را به‌صورت كتابخانه‏اي جمع‏ آوري كرده است. يافته ‏هاي اين پژوهش حاكي از آن‌اند كه مسئوليت مدني در هندوستان– با محوريت نظريۀ مسئوليت محض– تقريباً در بيشتر ابعاد خود از قانون انگلستان تأثير پذيرفته است. بااين‌حال، مباني آن متعددند كه همين امر بر تحول نظام تقنيني و حقوقي سنتي اين كشور مؤثر است و در نتيجه قانون‌گذار هندي در اجراي قواعد مربوطه، شرايط جامعۀ هند را از نظر دور نداشته و نمي‏دارد. يكي از مهم‏ترين شواهد اين تفاوت، مسئوليت مطلق است كه از مسئوليت محض منبعث‌ شده و در زمينۀ فعاليت‏ هاي فوق‌العاده خطرناك كاربرد دارد.