مؤلفه‌هاي پياده‌سازي مديريت دانش در آموزش‌ فني و حرفه‌اي غيررسمي ايران

هدف: مديريت دانش يكي از ضروريات هر سازماني جهت دستيابي به رسالت خود مي باشد. پژوهش صورت گرفته به‌منظور ارائه مؤلفه‌هاي پياده‌سازي مديريت دانش در نهادها و سازمان‌هاي مجري آموزش فني و حرفه‌اي غيررسمي در ايران تهيه شده است.روش‌شناسي: پژوهش حاضر كاربردي بوده و روش پژوهش آميخته از نوع اكتشافي با رويكرد كيفي و به روش‌هاي فراتركيب و دلفي است. در مرحله نخست از روش فراتركيب استفاده گرديد كه جمعاً 142 منبع مرتبط با موضوع پژوهش يافت شد و درنهايت تعداد 9 پژوهش مورد تحليل قرار گرفت. پس از شناسايي مقوله‌ها به روش فراتركيب، با روش دلفي فازي، با ابزار پرسشنامه و نظرسنجي از خبرگان به اعتبارسنجي و ارائه شاخص‌هاي نهايي پرداخته شد.يافته‌ها: در اين پژوهش با بررسي و دسته‌بندي و بومي‌سازي كدهاي توصيفي حاصل از متون و استخراج تمام عوامل در پنج مقوله و هفت مؤلفه تحت عناوين 1) مقوله سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي (مؤلفه: استراتژي‌ها، سياست‌ها و برنامه‌ها)؛ 2) مقوله ساختار (مؤلفه: فرهنگ و مؤلفه: ساختار سازماني و دانشي و محيط فيزيكي)؛ 3) مقوله منابع انساني (مؤلفه: مديريت عالي و مؤلفه: كاركنان)؛ 4) مقوله فرايند (مؤلفه: فرايند مديريت دانش) و 5) مقوله زيرساخت‌ها و توانمندي فناوري اطلاعات و ارتباطات (مؤلفه: پايگاه‌هاي دانش، سامانه‌ها و قالب‌هاي ديجيتالي) دسته‌بندي شد. سپس با در نظر گرفتن مقوله و مؤلفه‌هاي مذكور كدها (مفاهيم) احصاء و مبتني بر مفاهيم مذكور سؤالات از خبرگان تنظيم شد. در ميان 5 مقوله شناسايي‌شده، مشاركت منابع انساني، پشتيباني هيئت رئيسه سازمان (رئيس و معاونان) و پشتيباني دولت (سازمان‌هاي اداري و استخدامي و برنامه‌وبودجه) در استقرار مديريت دانش سازمان مهم‌ترين عوامل هستند.بحث و نتيجه‌گيري: در حال حاضر نظام مديريت دانش در سازمان‌ها و نهادهاي آموزش فني و حرفه‌اي كشور پياده‌سازي نشده است. لذا استقرار مديريت دانش يك ضرورت اساسي است. توجه به مديريت دانش در برنامه‌هاي كلان و عملياتي، همسو نمودن ساختار سازماني با اعمال مديريت دانش، طراحي فرايندهاي لازم، نهادينه سازي فرهنگ مديريت دانش، همراه نمودن منابع انساني به‌عنوان شاخص محوري به همراه مؤلفه اهتمام مديريت عالي و هيئت‌رئيسه سازمان‌هاي آموزش مهارتي غيررسمي بسيار حائز اهميت است. به‌طور معمول اغلب سازمان‌هاي آموزش فني، حرفه‌اي و مهارتي غيررسمي از امكانات و زيرساخت‌هايي فناوري اشاره‌ شده در شاخص‌ها و مؤلفه‌هاي عنوان ‌شده برخوردارند؛ بنابراين ايجاد انسجام و پيوند اين امكانات و زيرساخت‌ها مي‌تواند استفاده از مديريت دانش را براي مجموعه‌هاي مذكور فراهم نمايد.اصالت و ارزش: ايده استقرار مديريت دانش، يك ايدۀ نو براي سازمان‌هاي آموزش فني و حرفه‌اي غيررسمي ايران است كه براي اولين بار با استنتاج از ايده‌هاي ديگران و با توجه به تجربه زيسته پژوهشگر از زاويه‌هاي متفاوت تبيين و از تكنيك‌هاي متنوعي با هدفي تازه مبتني بر نوآوري در روش‌شناختي پژوهش شامل فراتركيب و دلفي فازي و با  گذر از مرزهاي روش‌شناسي معمول و با بهره‌برداري از دانش خبرگان و صاحب‌نظران و با هدف تكميل كارهاي اصيل ديگر محققان انجام شده است.