شناسايي عوامل اجتماعي- سياسي مؤثر بر تحول مسكن برنامه‌ريزي شده شهر كابل (از دهه1960 تا 2021 ميلادي)

در افغانستان گذار از سنت به مدرنيته كه از حدود يك قرن پيش همزمان با ديگر كشورها شروع شده، در بطن جامعه و متعاقب آن در معماري و كالبد شهري تأثيرات بسياري به جا گذاشته است. تأثيرات و تحولات در الگوي مسكن برنامه‌ريزي شده شهر كابل تحت تأثير رويدادهاي تاريخي سياسي افغانستان و به تبع آن تغييرات ساختار اجتماعي آن بوده است. مطالعه تغيير و تحولات مسكن در بستر اجتماعي-سياسي افغانستان و بطور خاص شهر كابل به عنوان نماينده و الگوي تأثيرگذار اين تحولات، براي يافتن الگوهاي مناسب پاسخگو به نيازهاي آتي كشور ضروري است. براي دستيابي به اين منظور و حركت به سوي برنامه‌ريزي و طراحي مسكن‌ مناسب و سازگار با نياز كاربران، شناسايي عوامل مختلف تأثيرگذار بر تحول مسكن، نيازمند مطالعه و تحليل است. هدف از اين پژوهش شناخت رابطه تحول معماري مسكن و تغييرات ساختار اجتماعي- سياسي جامعه و تحليل عوامل مؤثر بر تحول مسكن برنامه‌‌ريزي شده شهر كابل در بازه زماني دهه1960 تا 2021 ميلادي است. پارادايم پژوهش كيفي است كه در آن ميزان تأثير مؤلفه‌هاي اجتماعي- سياسي بر الگوي مسكن برنامه‌ريزي شده شهر كابل با روش پيمايشي، با استفاده از پرسشنامه با طيف ليكرت بررسي و سپس با استفاده از روش تحليل عاملي اكتشافي تحليل شده است. تحليل عاملي اكتشافي مؤلفه‌هاي اجتماعي- سياسي مؤثر بر تحول مسكن برنامه‌ريزي شده شهر كابل در شش دهه اخير نشان مي‌دهد كه تعاملات اجتماعي، سياست داخلي، آموزش و تحصيلات، برنامه‌ريزي مسكن، گرايش‌هاي اجتماعي، نظام اجتماعي، زن و خانواده، كاهش جمعيت، سياست خارجي، جابجايي جمعيت مهم‌ترين عوامل مؤثر بر تحولات مسكن محسوب مي‌شوند.