تقسيم‌بندي نادرست‌ صنايع بديعي به لفظي و معنوي

«بديع» به عنوان يكي از سه فن علوم بلاغت، ساليان درازي است كه به عنوان علم و فنّي مستقل شناخته شده است. با توجه به اينكه ذات ادبيات زايا و خلاقانه است و به موازات هنر و خلاقيت شاعر، صنايع و آرايه‌هاي جديد خلق مي‌شود، شايد بتوان گفت در برخي از موارد، بديع (علم شناخت محسنات شعري) همگام با شعر، رشد نكرده است. آموختن و آموزش آن نيز گاهي خالي از اشكال نيست. آسيب‌شناسي و بيان نقاط ضعف و تلاش براي رفع آنها ضرورتي اجتناب-ناپذير است. در اين مقاله به روش تحليلي – توصيفي به بيان يكي از كاستي‌هاي اين علم يعني تقسيم‌بندي نادرست بديع، به «لفظي» و «معنوي» پرداخته شده است؛ به نظر مي‌رسد، برخلاف نظر اغلب قريب به اتفاق مؤلفان كتب بديعي، تعريف و تفاوت اين دو شاخه، منطقي و علمي نيست؛ زيرا، گاهي با صنايعي مواجه هستيم كه هم‌زمان لفظ و معنا در آن نقش دارند و گاهي نيز از صنايعي نام برده شده است كه ارزش بديعي آن در گروي آهنگ لفظ و معنا نيست بلكه ظاهر چشم‌نواز آن بيش از هر چيز، باعث التذاذ ادبي و هنري شده است.