ارزيابي اقتصادي توليد بنزين از تكنولوژي GTL و مقايسه آن با بنزين وارداتي

وضعيت مصرف بنزين در ايران در ساليان اخير رشد چشمگيري داشته است. بر اساس گزارش شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران، مصرف روزانه بنزين در سال 1403 به حدود 112 ميليون ليتر رسيده است كه افزايشي چشمگير بيش از 40 درصد نسبت به سال 1399 را نشان مي‌دهد. بر اساس گزارش ها، اين ميزان مصرف حتي در ايام تعطيلي و با رشد سفرها به 140 ميليون ليتر در روز مي رسد. در مقابل، توان توليد بنزين در كشور با محدوديت‌هايي مواجه است. اگرچه ظرفيت اسمي توليد پالايشگاه‌هاي كشور حدود 110 ميليون ليتر در روز است، اما در عمل تنها بين  98 تا 104 ميليون ليتر در روز توليد مي‌شود. از سوي ديگر، بر اساس گزارش ها و اظهار نظر مقامات رسمي كشور، ميزان ناترازي بنزين در طي دو سال اخير، به رقمي بالغ بر 6 الي 11 ميليون ليتر در روز رسيده، كه اين منجر به ارزبري حدود سه ‌ميليارد دلاري در واردات بنزين شده است. راهكار هاي متعددي براي مقابله با مشكل ناترازي بنزين بيان شده است، كه توليد بنزين از گاز طبيعي طي فرايند موسوم به GTL  (Gas To Liquid) مي تواند گزينه مناسبي براي حل اين مشكل باشد. فناوري GTL  به فرآيندي اطلاق ميگردد كه در آن بتوان گاز طبيعي را به فرآورده هاي با ارزشي از جمله متانول، دي متيل اتر و ساير فرآورده هاي ميان تقطير (مانند بنزين، گازوئيل و نفت سفيد) تبديل نمود. در اين پژوهش به ارزيابي اقتصادي طرح توليد بنزين از تكنولوژي  GTL و مقايسه آن با قيمت وارداتي بنزين به جهت مقابله با مشكل ناترازي بنزين به عنوان يكي از راهكارها، پرداخته شده است. نتايج اين پژوهش حاكي از اين است كه دو عامل مقياس توليد و نرخ ارز مبناي محاسبه (آزاد و مبادله اي) تاثير بسزايي در شاخص هاي ارزيابي دارد، به اين مفهوم كه دو عامل مذكور رابطه مستقيمي با شاخص هاي ارزيابي طرح داشته و با افزايش مقياس واحدهاي GTL و همچنين نرخ ارز نرخ بازدهي داخلي و در نتيجه جذابيت سرمايه گذاري افزايش مي يابد. همچنين نرخ بنزين توليدي حاصل از اين طرح در همه مقياس ها در مقايسه با بنزين وارداتي مقرون به صرفه بوده و در صورت ادامه مشكل نا ترازي بنزين در بلند مدت، احداث اين واحدها  توصيه مي شود.