مدل برنامه ريزي برون سپاري لجستيك معكوس بر پايۀ تحليل فازي شهودي با در نظر گرفتن روش‌هاي هوش مصنوعي (مورد مطالعه: شركت سايپا)

مقدمه و اهداف: توسعه پايدار، توسعه اي است كه نيازهاي نسل حاضر را تأمين مي‌كند؛ بدون اينكه در پاسخگويي نيازهاي نسل آينده خللي ايجاد كند. توسعه پايدار داراي سه بُعد اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي است كه بايد به‌صورت هم‌زمان در نظر گرفته شود. با رشد و اهميت توسعه پايدار، بسياري از شركت هاي موجود در سطح دنيا نيز به دلايل و انگيزه هاي كنشي و يا واكنشي اقدام به جمع آوري محصولات فرسوده خود مي‌كنند. در چنين شرايطي وجود يك شبكه لجستيك معكوس كه مبتني بر توسعه پايدار باشد، ضروري است. تصميم بر برون‌سپاري لجستيك به‌دليل اجتناب از هزينه ‌هاي ثابت، سرمايه‌گذاري سنگين و دستيابي به مزيت اقتصادي، بسيار اهميت يافته است و شركت هاي بسياري مزاياي بالقوه را كه از خدمات لجستيكي باكيفيت حاصل مي‌شود، دريافته اند.روش: در پژوهش حاضر، يك مدل برنامه ريزي عدد صحيح آميخته به‌منظور برنامه ريزي برون‌سپاري لجستيك معكوس در چرخه مونتاژ صنعت خودروسازي بر پايه تابع هدف هزينه ‌گرا ارائه شده است. قلمرو موضوعي پژوهش متمركز بر چرخه مونتاژ خطوط توليد به‌صورت عام و با اولويت خودروسازان پرتيراژ (سواري سبك) است كه شامل گروه صنعتي خودروسازي سايپا شامل گروه ليزينگ رايان سايپا است. قلمرو زماني پژوهش، يك بازه مشخص از سال 1389 تا سال 1398 است. متغيرهايي نظير دريافتي ‌هاي غيرتجاري، جمع كل دارايي ‌ها، سود عملياتي، سود خالص و ارزش بازار هستند كه از طريق آمار منتشرشده «شركت سايپا» با استفاده از نرم‌افزار متلب ارزيابي مي ‌شوند.يافته ‌ها: يافته ‌هاي پژوهش نشان مي ‌دهد كه از ميان متغيرهاي دريافتي ‌هاي غيرتجاري، جمع كل دارايي‌ها، سود عملياتي، سود خالص و ارزش بازار، سود خالص به سود عملياتي و فروش (درآمدهاي عملياتي) از اهميت بالايي برخوردار هستند. بيشترين ميزان دريافتي‌هاي غيرتجاري براي شركت خودروسازي سايپا در بازه زماني 1389 تا 1398 در سال 1398 و در فصل تابستان است و براي كل دارايي‌ها براي سال 1392 و فصل تابستان است؛ همچنين بيشترين ميزان سود عملياتي براي سال 1398 و فصل زمستان و براي سود خالص براي سال 1390 و فصل بهار است. ميزان همگرايي داده‌ها در نمودار رگرسيوني فروش (درآمدهاي عملياتي) به سود عملياتي و سود خالص به سود عملياتي براي سال‌هاي 1389-1398 محاسبه شد. ميزان همگرايي داده‌ها در نمودار رگرسيوني فروش (درآمدهاي عملياتي) به سود عملياتي بر مبناي مدل مفهومي در سال 1398 برابر با 0.9895 و نمودار رگرسيوني سود خالص به سود عملياتي در سال 1398 بر مبناي مدل مفهومي در نظر گرفته‌شده برابر با 0.9961 است. ميزان رگرسيون براي مدل مفهومي در مرحله آزمون برابر با 0.79 به دست آمد. ميزان رگرسيون حاصل از پردازش در مرحله كلي برابر با 0.79 حاصل شد. ميزان خطاي هيستوگرام براي هر سه مرحله يادگيري، اعتبارسنجي و آزمون محاسبه شد. اين ميزان خطا با توجه به خطاي صفر، برابر با 0.002375 است كه به دليل نزديك بودن به صفر از سطح قابل ‌قبولي برخوردار است و به مقدار صفر نمي رسد و در مقايسه با نتايج پژوهش‌هاي ديگر نشان ‌دهنده بهبود ميزان رگرسيون و خطا در تجزيه‌وتحليل تابع هدف است.نتيجه ‌گيري: با توجه به وزن محاسبه شده معيارها در مسائل بالانس خطوط مونتاژ دوطرفه مي ‌توان نتيجه گرفت كه گروه تصميم در كنار مسائل توليدي به مسائل استراتژيك توجه خاصي دارند؛ زيرا نرخ توليد خط كه معكوس زمان چرخه توليد است، در درازمدت بر سهم بازار شركت تأثير مي ‌گذارد و موجب افزايش سهم شركت در بازار مي ‌شود.