مروري بر عملكرد بيولوژيك سلنيوم و سلنوپروتئين ها در بدن و اثر آن بر بروز ديابت

هدف:سلنيوم يك عنصر فوق كمياب ضروري است كه طيف وسيعي از فرآيندهاي بيولوژيك از جمله پاسخ سلولي به استرس اكسيداتيو، سيگنال‏دهي ردوكس، تمايز سلولي و پاسخ ايمني را تنظيم مي‏ كند. علاوه بر اين، سلنيوم در سنتز هورمون‌هاي تيروئيد نيز مشاركت دارد كه باعث تنظيم متابوليسم پايه در تمام بافت‌هاي بدن مي‌ شود. در اين مقاله عملكرد سلنيوم و سلنوپروتئين‌ ها و همچنين نقش آن ها در فرآيندهاي مختلف و بروز ديابت مورد بررسي قرار مي‌ گيرد.روش بررسي:در اين تحقيق، 79 مقاله از پايگاه هاي اطلاعاتي PubMed، Web of science، Scopus،  SID در بازه زماني 1984 تا 2023 در خصوص عملكرد سلنيوم و سلنوپروتئين‌ ها بررسي گرديد.يافته‌ها:اثرات بيوشيميايي و سلولي سلنيوم از طريق فعاليت سلنوپروتئين ‏هاي حاوي سلنوسيستئين حاصل مي شود. در اين مقاله به برخي از اثرات محافظتي سلنيوم و سلنوپروتئين ‏هاي در بخش هاي مختلف، نظير دفاع آنتي‌اكسيداني، سيستم قلبي-عروقي، عملكرد مغز، تمايز سلولي، پيشگيري از سرطان، تنظيم سيستم ايمني و سميت‌زدايي ناشي از فلزات سنگين اشاره گرديد. اثرات سلنيوم بر سلامتي پيچيده است و مصرف دوزهاي فوق تغذيه‌اي آن، مي تواند خطر بروز ديابت تيپ 2 را افزايش دهد. در دهه هاي اخير، بهينه سازي مصرف سلنيوم براي پيشگيري از بيماري هاي مربوط به كمبود يا اضافه بودن سلنيوم به عنوان يك مساله مهم در بهداشت جهاني شناخته شده است.  با توجه به اينكه سطح پايه سلنيوم در جمعيت‌هاي مختلف، از جمله در كشور ايران، يكسان نيست، نياز به مطالعات جداگانه براي تعيين محدوده مرجع وجود دارد. نتيجه‌ گيري:سلنيوم به عنوان يك مركز ردوكس در سلنوپروتئين‌ها نقش‏ هاي مختلفي ايفاء مي‌‌كند. انتظار مي‌ رود كه مطالعات پايه و باليني مرتبط‌ تر، فوايد استفاده از سلنيوم را به حداكثر برسانند و به كاهش خطرات بالقوه آن كمك كنند. همچنين بررسي مكانيسم هاي نهفته در زمينه اثرات سلنيوم بر بيماري‌ هاي مختلف نيازمند مطالعات بيشتري است.