بررسي اثر برخي كودهاي آلي و شيميايي بر ويژگي‌هاي كمي و كيفي اسانس گياه دارويي آويشن

باتوجه به نقش بسيار ارزشمند و مهم كودهاي آلي در توليد كمي و كيفي گياهان دارويي و نقش ارزشمند اين گياهان در صنايع غذايي، اين تحقيق جهت بررسي اثرات كودهاي آلي و شيميايي بر ميزان توليد اسانس و تركيبات مؤثره اسانس گياه دارويي آويشن باغي در قالب طرح بلوك‌ كامل تصادفي در چهار تكرار در دو سال زراعي 1399 و 1400 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهركرد انجام شد. تيمارها شامل تيمار شاهد (عدم كود دهي)، كودهاي اسبي، گوسفندي، گاوي، مرغي، ورمي‌كمپوست و كود كامل شيميايي بود. هر كدام از كودهاي دامي و ورمي‌كمپوست به ميزان 20 تن در هكتار در زمان تهيه بستر و كود كامل يوروساليد به ميزان 1.5 گرم در يك ليتر آب، به‌صورت محلول‌پاشي دوبار با فاصله زماني 3 هفته بعد از مرحله 10 برگي شدن گياه؛ استفاده شدند. شاخسار هوايي نمونه‌هاي گياهي، قبل از زمان گلدهي در زمان اوج رويش (252-270 برگي) و ابتداي گلدهي به طور جداگانه از هر كدام از تيمارهاي مورد بررسي در انتهاي مرداد ماه تهيه شدند. 1000 گرم از ساختار هوايي در هر تكرار با آب تركيب گرديده و اسانس‌گيري به روش تقطير با بخار آب توسط دستگاه كلونجر و شناسايي تركيبات اسانس توسط كروماتوگرافي گازي صورت گرفت. بيشترين ميزان وزن خشك (17.1 ±352 گرم در مترمربع در سال نخست و 18.9 ±359.04 گرم در مترمربع در سال دوم) و اسانس (0.1 ±0.91 درصد در سال اول و 0.01 ±1.1 درصد در سال دوم) متعلق به تيمار كود كامل بود كه هم‌گروه با كود مرغي و ورمي‌كمپوست قرار گرفت. چهار تركيب كارواكرول، پاراسيمن، گاماترپينن و تيميل استات از دسته مونوترپن‌هاي حلقوي در تيمارهاي مختلف بيش از 60 درصد از تركيبات اسانس را به خود اختصاص دادند. تعداد 29 تركيب مؤثره در اسانس تمام نمونه‌هاي گياهي تحت تيمارهاي مختلف بدست آمد.