ارزيابي خواص فيزيكي و شيميايي اسانس حاصل از شيرابه دو جمعيت باريجه (Ferula gummosa) از استان‌هاي فارس و اصفهان

باريجه (Ferula gummosa) متعلق به خانواده چتريان، يكي از گياهان مهم مرتعي، دارويي و صنعتي مي‌باشد كه شيرابه استحصال شده از آن جنبه تجارتي دارد. اسانس و الئورزين باريجه كاربرد فراوان در صنايع غذايي، دارويي و آرايشي و بهداشتي دارد. هدف از مطالعه حاضر، بررسي و مقايسه خواص فيزيكوشيميايي اسانس حاصل از شيرابه دو جمعيت باريجه از رويشگاه‌ اصفهان و فارس مي باشد. بدين منظور، شيرابه باريجه از دو منطقه كاشان و فارس جمع‌آوري شد. سپس اسانس‌گيري از شيرابه تازه با روش تقطير با آب و بخار آب انجام شد. اسانس با استفاده از دستگاه‌هايGC و GC/MS مورد آناليز كمي و كيفي قرار گرفت. ويژگي‌هاي ظاهري، فيزيكي و شيميايي نمونه‌هاي اسانس باريجه شامل چگالي نسبي، ضريب شكست، چرخش نوري و فيتوشيميايي اسانس مورد بررسي و مقايسه قرار گرفتند. بر اساس نتايج حاصل، اسانس باريجه به صورت مايع شفاف و بيرنگ بوده كه بوي تربانتين و نت سبز خاص دارد. اسانس باريجه دو جمعيت كاشان و فارس به ترتيب داراي چگالي نسبي 0/874 و 0/869، ضريب شكست 1/4810 و 1/4795 و چرخش نوري ◦11/35 و ◦23/52مي‌باشد. نتايج مقايسه ميانگين ويژگي‌‌هاي فيزيكوشيميايي اسانس حاصل از شيرابه باريجه دو جمعيت فارس و كاشان حاكي از عدم وجود اختلاف معني‌دار در ويژگي‌هاي چگالي نسبي و ضريب شكست و در مقابل مشاهده اختلاف معني‌دار در ميزان چرخش نوري دو نمونه اسانس مي‌باشد. بر اساس آناليز اسانس، مونوترپن‌هاي هيدروكربني شامل بتا-پينن (71/0و 68/8 درصد)، دلتا-3-كارن (9/4 و 5/2 درصد)، ميرسن (3/9 و 2/4 درصد)، آلفا-پينن (3/6 و 3/4 درصد) و ليمونن (2/4 و 15/6درصد) به عنوان تركيب‌هاي عمده اسانس به ترتيب در دو جمعيت باريجه كاشان و فارس شناسايي شدند.