ارزيابي تنوع بيوشيميائي توده هاي بومي Allium sativum در مناطق مختلف استان همدان

با توجه به اهميت گياه سير در حوزهي داروئي و صنعتي و همچنين وجود اطلاعات اندكي در خصوص پراكندگي، تنوع و صفات بيوشيميائي توده هاي بومي، اين تحقيق با هدف تعيين تنوع و شناسايي برخي از پارامترهاي بيوشيميايي در بين ارقام مختلف سير انجام شد. جهت گروه بندي شش اكوتيپ از نقاط مختلف استان همدان بر اساس محل رويش جمع آوري و جهت تعيين صفات بيوشيميائي، آزمايشي با سه تكرار، به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در آزمايشگاه مركزي دانشگاه رازي در سال 1402 اجرا گرديد. در نتايج حاصل از تجزيه واريانس صفات مورد بررسي نيز اختلاف معني داري بين اكوتيپ ها در صفات كلروفيل كل، كلروفيل a، كلروفيل b، قند محلول، فلاوونوئيد و هم چنين دو نمونه برگ و دانه بر اساس رويشگاه هاي مختلف وجود دارد.در بررسي اثر متقابل اكوتيپ در نمونه نيز نتايج حاكي از معني دار بودن شاخص محتواي فنل كل در بين اكوتيپ ها مي باشد. در گروه بندي اكوتيپ ها بر اساس نمودار خوشه اي و تجزيه به مؤلفه هاي اصلي اكوتيپ ها در گروه هاي مجزا از نظر صفات بيوشيميائي قرار گرفتند. گروه بندي بر اساس صفات بيوشيميايي مورد مطالعه تأييدي بر گروه بندي آن ها بر روي نقشه جغرافيايي است. با توجه به شرايط جغرافيائي نمونه ها و حضور آن ها در عرض هاي جغرافيائي يكسان اختلاف بين نمونه ها مي تواند ناشي از اختلاف بين ژنوتيپ اكوتيپ ها باشد. همبستگي مثبت و معني داري بين كلروفيل a، كلروفيل b و كلروفيل كل وجود دارد. هم چنين در بررسي همبستگي بين صفات نيز، بين محتواي فنل و فلاوونوئيد همبستگي مثبت و معني داري را نشان دادند. در گروه بندي اكوتيپ ها بر اساس صفات مورد مطالعه مي توان نمونه هاي اكوتيپ اسد آباد، مريانج و سپس بهار 2 را به عنوان نمونه هاي مطلوب در مطالعات باليني معرفي و هم چنين مي توان از آن ها در برنامه هاي اصلاحي و كشت نيز بهره برد.