به‌سوي يك مدل مفهومي نهادگرا در مديريت بلايا و مخاطرات طبيعي با تاكيد بر سيلاب شهري

بيان مسئله: كشور ايران همواره در برابر بحران ها به‌ويژه بلاياي طبيعي آسيب‌پذير بوده است. تحقيقات در حوزه بلايا نشان مي‌دهد كه اگرچه اين فجايع بر همه كشورها در جهان اثرگذار است؛ با اين حال، مجموعه خصايص خطرساز طبيعي و اجتماعي در كشورها قوياً به مجموعه تفاوت‌ها در سيستم‌هاي اجتماعي و سياسي اين ملل در دوره‌هاي مختلف وابسته است. اين استناد؛ گوياي حضور عاملي بسيار پررنگ و اثرگذار در نظم دهي به چگونگي ساختار و فرآيند مديريت بلاياي طبيعي با نام «نهادها» مي‌باشد. امروزه ابعاد نهادي مديريت بحران به‌تدريج جاي خود را در ساختار دانشي و حرفه‌اي مديريت بلاياي طبيعي كشور باز كرده با اين حال فاقد ساختارهاي جهت دهنده لازم در جهت جامع بيني ظرفيت‌هاي نهادگرايي در حوزه مديريت بلايا و سوانح طبيعي است.هدف: جستجوي يك مدل مفهومي جديد به‌منظور جبران خلأهاي در دسترس به دليل فقدان وجود مدل‌هاي مفهومي روشن‌كننده جايگاه و ابعاد نهادگرايي در حوزه مديريت بحران به كمك قرائت هاي چندوجهي و چندلايه از ابعاد نهادگرايي در حوزه دانش مديريت بحران و بلاياي طبيعي است.روش: رويكرد تحقيق كيفي و مبتني بر تكنيك تحليل‌هاي ثانويه از متون نظري در حوزه برنامه‌ريزي، نظريه برنامه‌ريزي و مديريت بحران از زاويه نگرش نهادگرايي و تكنيك روشي پژوهش اسنادي است.يافته‌ها: پژوهش به طور مشخص با يكپارچه سازي ظرفيت هاي نونهادگرايي در دانش شهرسازي؛ يك مدل مفهومي نهادگرا را در حوزه مديريت بحران را ارئه نموده كه در آن سه ركن سازنده «شبكه مفهومي نهادي»، «آسيب ها و دام نهادي» و «مدل‌هاي تحليلي و ارزيابانه نهادي» با يكديگر در آن قابل نمايش مي باشد و خلأهاي كنوني دانش را در اين حوزه به‌ويژه در بين متون داخلي پر نموده است.نتيجه‌گيري: مدل پيشنهادشده به‌عنوان يكي از مدل‌هاي در دسترس در حوزه اشتراكات نهادگرايي و مديريت بلاياي طبيعي علاوه بر امكان ارتقاي مطالعات نظري حوزه مديريت بحران؛ قابليت جهت‌گيري در مطالعات كاربردي حوزه مديريت بلايا همانند مديريت سيلاب هاي شهري را در زير سطوح مختلف فني، مديريتي و تصميم‌گيري داراست.