فراتحليل چالش‌ها و موانع اصلي طرح‌ها و برنامه‌هاي حفاظت از بافت‌هاي تاريخي در ايران؛ چشم‌اندازي براي مطالعات و اقدامات آينده

بيان مسئله: طرح‌ها و برنامه‌هاي حفاظت از بافت‌هاي تاريخي در ايران همواره در راستاي تحقق بخشيدن به اهداف خود از مرحله‌ي تهيه تا اجرا با چالش‌هايي مواجه بوده‌اند كه اين چالش‌ها اغلب مانع اجراي طرح‌ها مي‌شده و يا اجراي آن‌ها را با شكست مواجه كرده است. شناسايي و درك صحيح اين موانع گامي اساسي در راستاي چگونگي رفع آن‌هاست. هدف: پژوهش حاضر به دنبال شناخت چالش‌ها و موانع اصلي طرح‌ها و برنامه‌هاي حفاظت از بافت‌هاي تاريخي در ايران به‌منظور يافتن اولويت‌هاي پژوهش‌هاي آينده از طريق فراتحليل مطالعات انجام‌شده در اين حوزه است. روش: روش پژوهش «فراتحليل بر مبناي نظريه‌ي زمينه‌اي» است. نمونه‌گيري و غربال مقالات با استفاده از معيارها و در طي چند مرحله صورت گرفته است. در تجزيه‌و‌تحليل نمونه‌ها، از طريق كدگذاري باز، اشارات مستقيم و غيرمستقيم مطالعات به موانع و علل عدم تحقق برنامه‌هاي حفاظت استخراج گرديده است و در گام بعد، با استفاده از كدگذاري محوري و انتخابي، كدها دسته‌بندي‌شده، رابطه بين مقوله‌ها تحليل و مفاهيم اصلي شكل داده‌شده است.  يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش در قالب 9 مقوله‌ي «چالش نهادي و مديريتي ميراث»، «چالش محتوايي و معنايي طرح‌ها و برنامه‌ها»، «چالش رويه‌اي و روش‌شناختي»، «چالش فرهنگي و اجتماعي»، «چالش‌هاي اقتصادي»، «چالش حقوقي، قانوني، ضوابط‌ومقررات حفاظت و توسعه»، «چالش قدرت و سياست»، «چالش زمان» و «چالش دانش و تخصص» استخراج و طبقه‌بندي شدند. در اين راستا مقوله‌ها و كدهاي مربوطه داراي هم پيوندي عميقي بوده و بعضاً از هم تأثير گرفته و برهم تأثيرگذارند، به‌نحوي‌كه برطرف نكردن يك مانع يا چالش، موجب ايجاد يا تشديد مانعي ديگر خواهد شد. نتيجه‌گيري: چهار مؤلفه «چالش نظري و ادبيات بومي در حوزه‌ي مرمت و حفاظت شهري»، «چالش معنايي واژگان مرمت و حفاظت»، «شكاف بين تئوري و عمل» و «نوآوري و تكنولوژي» به‌عنوان خلأهاي اصلي مطالعات پيشين و لزوم در اولويت قرار گرفتن آن‌ها به‌منظور بررسي در مطالعات آتي معرفي گرديدند.