پيكربندي روايت، كانوني‌ سازي و نشانه - معنا‌شناسي داستان كوتاه ماه نيمروز

داستان كوتاه ماه نيمروز از مجموعه داستاني با همين نام نوشتۀ شهريار مندني‌ پور است. در اين مقاله به تبيين و تحليل پيكربندي روايت، كانوني‌سازي و نشانه-معناشناسي اين داستان پرداخته‌ايم تا نشان‌دهيم طرح داستان چگونه شكل‌‌ گرفته‌ است و اين طرح به دنبال بيان چه معنايي است. با استفاده از رويكرد كانوني‌سازي ژنت به بحث دربارۀ كانوني‌گر و كانوني‌شده پرداخته‌‎ايم و نقش تصاوير‌ به‌عنوانِ كانوني‌گر يا كانوني‌شده را نشان‌داده‌ايم. و با رويكرد نشانه-معناشناسي گرمس نظام‌هاي معنايي شكل‌گرفته در داستان را تحليل‌كرده‌ايم. نتيجۀ تحقيق نشان‌مي‌دهد اين داستان در خواب پيرمردي در حال احتضار شكل‌ مي‌گيرد درحالي‌كه سه شخصيت عجيب در خواب او به‌عنوانِ كانوني‌گر به تماشا و تفسير تابلوهايي از مرگ مي‌پردازند. با تفسير آن‌ها تابلوها از تصوير به كلام تغيير شكل‌ مي‌دهند و گفتمان بوشي داستان به‌وجودمي‌آيد‌. ابژه‌هاي تصاوير كنشي‌مي‌شوند و شكل جديدي از هستي براي آن‌ها خلق‌ مي‌شود. آن‌ها سخن‌ مي‌گويند، احساسات و رنج خود را بيان‌ مي‌كنند و گفتمان شوشي داستان شكل‌ مي‌گيرد. به‌كنش‌درآمدن تابلوها و استفاده از اين طرح روايي، براي بيان ناگفته‌هايي است كه در تصوير نمي‌توان‌ ديد. تصاوير فقط مي‌توانند زمان حال واقعه را نشان‌ دهند ولي با كنشي‌شدن آن‌ها، گوشه‌هايي از گذشته و آينده نيز بيان‌ مي‌شود.