فعلِ سببي ساختواژي در زبان‌ ها و گويش‌ هاي ايراني (حفظ وند ‌سببي ‌سازِ باستاني در برخي گويش‌ هاي نو ايراني)

در نوشتار حاضر ساختِ سببي ساختواژي از طريق افزودن تك‌واژِ حال‌سببي‌ساز ǣːn به ستاك حال فعل در گويش‌هاي كردي، تالشي، تاتي، گوراني، زازاكي، اوراماني و بلوچي بررسي شده است، از نظر تاريخي در دوره‌ ميانه كاربرد اين پسوند به‌صورت تك‌واژ در ساخت فعل سببي رواج داشت. در اين مقاله مشخص شد كه پسوند سببي‌سازِ ǣːn (ايراني باستان*aja na ) كه به‌صورت تك‌واژ در زبان هاي ايراني ميانه‌ غربي با افزوده شدن به ستاك حال تشكيل ماده‌ سببي مي‌داد، در كردي و بلوچي به‌شكلِ ǣːn محفوظ مانده است و از طريق پيوستن به ستاك حال فعل، تشكيل ستاك حال سببي مي‌دهد. واژه‌هايي كه با نشانه‌ ستاره * مشخص شده‌اند، شكل‌هاي بازسازي شده و يا فرضي‌ هستند. داده‌هاي تحقيق در اين جستار، از روشِ مصاحبه با گويشوران بوميِ گويش‌هاي مورد نظر و شمّ زباني نگارنده به‌عنوان گويشورِ بومي يكي از گويش‌هاي مذكور و منابع مكتوب جمع‌آوري شده است. داده‌ها در ابتدا از منابع مكتوب و گفتار گويشوران استخراج و طبقه‌بندي شدند و سپس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. در اين نوشتار خاستگاه ماده سببي‌ساز ǣːn در گويش‌هاي مورد بررسي مشخص شد و هم‌چنين مشخص شد كه وند سببي‌‌ساز باستاني ǣːn در كردي و بلوچي عيناً محفوظ مانده است.