بررسي تطبيقي مفهوم كودك بد سرپرست و آثار آن در فقه و حقوق با تكيه ‌بر آراي امام خميني (ره)

مفهوم «كودك بد سرپرست» از مفاهيم نوپا در عرصۀ حقوق خصوصي است. از آنجا كه «بد سرپرستي» آثار حقوقي و كيفري‌اي مانند سلب صلاحيت يا مجازات كيفري سرپرست را به دنبال دارد، بررسي اين مفهوم ضروري است. مفهوم بد سرپرستي در فقه به‌صورت مجزا مورد بررسي قرار نگرفته است؛ اما از خلال مباحث فقها مي توان اين مفهوم را استنتاج نمود. اين مفهوم، در ضمن كلمات امام خميني در مباحثي مانند سلب ولايت ولي، سقوط حضانت و عدالت در ارتباط با سرپرست طفل بيان شده است. همچنين اين مفهوم در حقوق با كاستي ها و نقايصي همراه است. قانون‌گذار تنها در يك مورد اين اصطلاح را تبيين نموده است. گستردگي مفهوم بد سرپرستي و رد پاي آن در جاي‌جاي حقوق، ضرورت بحث از مفهوم بد سرپرستي را با توجه به نيازهاي روزافزون جامعه در اين زمينه بيش‌ازپيش نمايان مي سازد. سؤال اصلي آن است كه ضابطۀ اطلاق بد سرپرستي بر سرپرستان شرعي و قانوني كودك چيست؟ اگرچه ضابطۀ تعيين‌شده در فقه بسيار كلي است، با تطبيق اين مسئله با حقوق مي توان به تعيين برخي از مصاديق غير حصري آن دست‌يافت؛ بنابراين ضابطۀ كلي در فقه آن است كه عمل حرام مرتبط با وظايف والدين، موجب اطلاق بد سرپرستي بر او مي گردد. اطلاق بد سرپرست لزوماً به معناي سلب ولايت از كودك نيست؛ اما به دادرس در مقام صدور حكم عادلانه، كمك شاياني مي نمايد.