تاثير ورمي‌كمپوست و ميكوريزا بر مولفه‌هاي پر شدن دانه و انتقال ماده خشك تريتيكاله تحت شرايط ديم و آبياري تكميلي

اهداف: از راه‌كارهاي مهم در كاهش اثرات ناشي از تنش خشكي در گياه تريتيكاله استفاده از كودهاي زيستي است. هدف از اين مطالعه بررسي اثر ورمي‌كمپوست و ميكوريزا بر مولفه‌هاي پرشدن دانه و انتقال ماده خشك تريتيكاله تحت شرايط ديم و آبياري تكميلي بود.مواد و روش‌ها: آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه محقق اردبيلي در سال زراعي 1401-1400 اجرا شد. ميانگين بارندگي حدود 300 ميلي‌متر كه بيش‌ترين آن در بهار و زمستان متمركز شده است. فاكتورهاي مورد بررسي شامل سطوح آبياري (عدم آبياري يا كشت ديم، آبياري تكميلي در مراحل آبستني و سنبله‌دهي) و كاربرد كودهاي زيستي (عدم كاربرد كودهاي زيستي، كاربرد ورمي‌كمپوست، ميكوريزا، كاربرد توام ورميكمپوست و ميكوريزا) بود. يافته‌ها: نتايج نشان دادند كه كاربرد ميكوريزا و ورمي‌كمپوست و آبياري تكميلي در مرحله آبستني موجب افزايش وزن و حجم ريشه (به‌ترتيب 53/6 و 45/49 درصد)، حداكثر وزن دانه، سرعت و طول دوره پرشدن دانه (به‌ترتيب 54/04، 19/84 و 21/99 درصد)، عملكرد دانه (48/66 درصد)، فتوسنتز جاري (109/68 درصد) و سهم اين فرآيند در عملكرد دانه (41/14 درصد) و كاهش انتقال ماده خشك از اندام هوايي و ساقه و سهم اين فرآيندها در عملكرد دانه (به‌ترتيب 32/72، 33/55، 97/14 و 98/49 درصد) نسبت به شرايط ديم و عدم كاربرد كودهاي زيستي شد. نتيجه‌گيري: كاربرد ميكوريزا و ورمي‌كمپوست و آبياري تكميلي در مرحله آبستني مي‌تواند عملكرد تريتيكاله را در شرايط ديم به‌واسطه بهبود فتوسنتز و مولفه‌هاي پرشدن دانه افزايش دهد.