تسريع رشد پاييزه و بهبود عملكرد كلزا (Brassica napus L.) با تيمار قارچ تريكودرما براي تعويق زمان كاشت در اقليم‌هاي سرد

اهداف: مطالعه به‌منظور بررسي امكان تعويق زمان كاشت پاييزه كلزا از20 شهريور تا 19 مهر ماه در اقليم‌هاي سرد با افزايش رشد روزت بوته‌ها براي تحمل به سرماي بهتر و افزايش عملكرد دانه با استفاده از قارچ تريكودرما انجام گرفت.مواد و روش‌ها: پژوهش در ايستگاه خسروشاه مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي آذربايجان شرقي طي سال زراعي 1401-1400 اجرا گرديد. آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح آماري بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار بود. فاكتور اصلي تاريخ كاشت در چهار سطح: 20 و 30 شهريور و 9 و 19 مهر ماه و فاكتور فرعي تيمار قارچ تريكودرما (Trichoderma harzianum) در سه سطح: شاهد (بدون تيمار)، تيمار بذر و تيمار خاك بودند. در اين مطالعه ژنوتيپ پاييزه احمدي به‌كار رفت.يافته‌ها: تعويق زمان كاشت پاييزه كلزا از20 شهريور تا 19 مهر ماه در اقليم سرد آذربايجان شرقي باعث كاهش غلظت كلروفيل برگ‌ها، سرعت رشد بوته‌ها و افزايش درصد سرمازدگي بوته‌ها و افت معني‌دار عملكرد دانه و روغن و اجزاي عملكرد دانه گرديد. تيمار بذر و خاك مزرعه با قارچ تريكودرما باعث افزايش مقادير صفات مذكور شد ولي اين تغييرات در تيمار بذر با قارچ تريكودرما به‌طور معني‌داري بيشتر بود. در صورت تيمار بذر با قارچ، ميانگين عملكرد دانه در زمان كاشت 20 شهريور ماه 1005 و 19 مهر ماه 613 كيلوگرم در هكتار افزايش داشت. نتيجه‌گيري: تيمار بذر با قارچ تريكودرما با افزايش رشد پاييزه و كاهش درصد سرمازدگي بوته‌ها باعث افزايش معني دار عملكرد دانه در كشت‌هاي پاييزه به‌هنگام و ديرهنگام كلزا در اقليم‌ سرد گرديد.